Рабочая программа по башкирскому языку по 7 класс – Календарно-тематическое планирование (7 класс) на тему: Рабочая программа по башкирскому языку, 7 класс

Рабочая программа по башкирскому языку по 7 класс – Календарно-тематическое планирование (7 класс) на тему: Рабочая программа по башкирскому языку, 7 класс | скачать бесплатно

Содержание

Рабочая программа по башкирскому языку 7 класс

Муниципальное общеобразовательное бюджетное учреждение средняя общеобразовательная школа

с. имени Восьмое Марта муниципального района Ермекеевский район Республики Башкортостан

Согласовано:

Утверждено:

Руководитель РМО учителей башкирского языка

Заместитель директора по УВР

Директор школы

_____ Шаймарданова Г.С.

_____ Латыпова Р.И.

_____ Ахмадуллина Л.И.

протокол № _____

«____»______________ 20___г.

приказ № _____

«____» ____________ 20___г.

«____»_______________ 20___г.

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА

ПО БАШКИРСКОМУ ГОСУДАРСТВЕННОМУ ЯЗЫКУ

ДЛЯ 7 КЛАССА ОСНОВНОГО ОБЩЕГО ОБРАЗОВАНИЯ

Уро Программа разработана на основе программы по башкирскому языку для учащихся 1-11 классов школ с русским языком обучения (Х. А. Тулумбаев, М. С. Давлетшина, З. М. Габитова, М. Г. Усманова) — Ижевск: «КнигоГрад», 2012

Срок реализации программы 1 год_

Составитель учитель башкирского языка первой категории

МОБУ СОШ с. имени Восьмое Марта

Хамидуллина Фидания Кашиповна

2017 год

Аңлатма яҙыу

Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙең 7-се класы өсөн башҡорт (дәүләт) теленән эш программаһы:

Эш программаһы түбәндәге норматив –хоҡуҡ документтарына:

1.Рәсәй Федерацияһы Мәғариф һәм Фән министрлығының №1089 бойороғо менән 5.03.2004 10.11.2011 йыл раҫланған Дәүләт белем биреү стандарттарының Федераль компоненты, Рәсәй Федерацияһы Мәғариф һәм Фән министрлығының 10.11.2011 йыл №2643 31.01.2012 йыл № 69 бойороғо менән үҙгәртелгән.

2. Рәсәй Федерацияһының “Рәсәй Федерацияһында Мәғариф тураһында” Федераль законы 29.12.2012 №273-ФЗ.

3.Башҡортостан Республикаһының”Башҡортостан Республикаһының Мәғариф тураһында” законы 01.07.2013 №696-3

4.”Рәсәй Федерацияһы халыҡтары телдәре тураһында” законы 25 октябрь 1991 №1807-1 (24.07.98, 11.12.2002 йыл үҙгәртелгән)

5.”Башҡортостан халыҡтары телдәре тураһында” законы 15.02.1999йыл №216-3

6.Башҡортостан Республикаһында Милли мәғарифты үҫтереү концепцияһы 31.12.2009 йыл №УП-730 һәм Башҡортостан Республикаһы Мәғариф министрлығының 737 бойороғо менән 17.05.2010 й.раҫланған “ региональ базис белем биреү планына.

Башҡорт теленән программа. (Уҡытыу урыҫ телендә алып барылған мәктәптәрҙең I – XI кластары өсөн). Төҙөүселәре: Усманова М.Ғ., Ғәбитова З.М. – Ижевск: «КнигоГрад», 2012;

Уҡытыу урыҫ телендә алып барылған мәктәптәре өсөн «Башҡорт теле» дәреслегенә методик күрһәтмәләр. Усманова М.Ғ., Ғәбитова З.М. – Өфө: Китап, 20

Дәреслек: Башҡорт теле: Уҡытыу урыҫ телендә алып барылған мәктәптәрҙең 7-се синыф уҡыусылары өсөн дәреслек. Усманова М.Ғ. – Өфө: Китап, 2015.

Башҡортостан Мәғариф Министрлығы тарафынан тәҡдим ителгән программа Һигеҙенсе Март урта дөйөм белем биреү мәктәбе муниципаль бюджет дөйөм белем биреү учреждениеhының 2017-2018 йылға «Уҡыу планы»на ярашлы рәүештә тормошҡа ашырыла.

Башҡортостан Республикаһы Президентының 1990 йылдың 15 февралендәге Указы менән башҡорт теле республикабыҙҙа, рус теле менән бер рәттән, дәүләт теле итеп раҫланды.Ошо Указға ярашлы һәм Башҡортостан Республикаһының “Мәғариф тураһында” Законы нигеҙендә республика мәктәптәрендә уҡытыу һәм тәбиә биреү Концепцияһы төҙөлдө. Унда милли мәктәптәрҙә туған телдәрҙе уҡытыуҙың, айырым алғанда, башҡорт телен уҡытыуҙың мөһим проблемалары, бурыстары һәм юлдары билдәләнде. Концепцияла былай әйтелә: ”Ҡайһы ғына проблеманы алма: уҡытыусылар әҙерләүме, программалар һәм дәреслектәр яҙыумы, милли башҡорт мәктәбендә йәки башҡорт булмаған мәктәптәрҙә балаларға телде өйрәтеүме – барыһын да хәл итеү өсөн башҡорттарҙың тел йәһәтенән өс төркөмгә бүленеүен иҫәпкә алырға кәрәк”. Былар түбәндәгеләр:

1. Башҡорт мөхитендә тыуып үҫкән һәм башҡорт мәктәбендә әсә телендә уҡыған балалар.

2. Башҡорт мөхитендә үҫмәгән, рус һәм башҡа телдә эшләүсе мәктәптәрҙә белем алған, башҡорт телен предмет булараҡ өйрәнгән балалар.

3. Башҡорт телен белмәгән һәм башҡа милләт балалары. Улар урыҫ мәктәптәрендә белем алалар, башҡорт телен предмет булараҡ, практик күҙлектән сығып өйрәнәләр.

Ысынлап та, һәр төркөмдә балаларға башҡорт телен уҡытыуҙың маҡсаты ла, бурыстары ла, методикаһы ла ныҡ айырыла. Бындай мәктәптәрҙә ҡулланыла торған дәреслектәр программалар ҙа үҙенсәлекле. Тәҡдим ителә торған был программа Концепцияла күрһәтелгәникенсе һәм өсөнсө төркөм балаларына, йәғни уҡытыу рус телендә (һәм башҡа телдәрҙә) барған мәктәптәрҙә белем алыусы балаларға тәғәйенләнә.

Бындай мәктәптәрҙә башҡорт теленә өйрәтеүҙе түбәндәге принциптарға нигеҙләнеп атҡарырға кәңәш ителә:

Башҡорт телендә башҡорт менталитеты сағылышын күрһәтеү.
Башҡорт теле – балаларҙы башҡорт донъяһына алып инеү, уларҙың тарихи асылына ҡайтарыу асҡысы.
Башҡорт телен баланың туған теленә таянып өйрәнеү.
Башҡорт телен тик телмәр өсөн, аралашыу өсөн фәҡәт практик маҡсаттарҙан сығып өйрәнеү.

Уҡыу предметын өйрәнеүҙең һөҙөмтәләре

Шәхсән һөҙөмтәләр:

-тел кешеләрҙең аралашыу сараһы икәнен аңлау, үҙләштереү;

-башҡорт телен милли мәҙәниәттең бер күренеше итеп ҡабул итеү;

-дөрөҫ һөйләү теле һәм яҙма тел кешенең индивидуаль мәҙәнилеге күрһәткесе;

-үҙ телмәренә иғтибарлы булып үҙ-үҙен баһалау һәләтлелеге.

Предмет-ара һөҙөмтәләре:

-белем алыу (уҡыу- уҡытыу) бурыстарын хәл итеү өсөн төрлө сығанаҡтарҙан кәрәкле мәғлүмәт табыу маҡсатында телде ҡуллана белеү оҫталығы;

-аралашыуҙың маҡсаты, бурысы, сараһы, тел шарттарында ориентирлашыу;

-телмәрҙе һәм аралашыу ситуацияһын иҫәпкә алып, коммуникатив бурыстарҙы (диалог, монологик телмәр , яҙма текстар) уңышлы атҡарыу маҡсатында , адекват телмәр сараларын һайлап ала белеү;

-үҙ фекереңде һәм позицияңды мөмкин тиклем теүәл итеп аңлатырға тырышыу;

-һорауҙар биреү оҫталығы.

Предмет һөҙөмтәләре:

-башҡорт әҙәби теле нормалары (орфоэпик , лексик , грамматик) һәм телмәр этикеты ҡағиҙәләре тураһында башланғыс төщөнсә алыу;

орфографик ҡағиҙәләрҙе һәм тыныш билдәләрен (өйрәнелгән күләмдә) ҡуйыу ҡағиҙәләрен белеү;

Өн, хәреф,һүҙ төҙөлөшө, телмәр киҫәге , һөйләм киҫәге, ябай һөйләм кеүек (өйрәнелгән күләмдә) тел берәмектәрен сағыштыра, таба, классификациялай( бүлә), ҡылыҡһырай алыу оҫталығы;

Үҙеңдең ғәмәлдәреңде контролдә тотоу, әйткәнде һәм яҙғанды тикшерә белеү һәләтлеге.

Уҡытыу предметының төп йөкмәткеһе

I Яңынан мәктәпкә (5 сәғәт)

5-6-сы кластарҙа алған белемдәрҙе тулыландырыу. Был тема буйынса яҙыусылар, шағирҙар ижады менән таныштырыу, яңы текстар уҡыу. Диалог һәм монолог ярҙамында бәйләнешле һөйләм төҙөү дауам итә. Туған тел, белем, уҡытыусы, мәктәп һәм көҙгө байлыҡ тураһында һөйләшеү күберәк урын ала. Бәйләнешле текст төҙөү, бер телдән икенсе телгә тәржемә итеү күнегеүҙәре башҡарыла. Көҙ, көҙгө эштәр, уңыш йыйыу темаһы төп урындарҙың береһен алып тора.

Мәктәп, уҡыу, китап, икмәк, уңыш, емеш-еләк тураһында мәҡәлдәр, әйтемдәр, йомаҡтар менән танышыу.

Грамматика:6-сы класта үтелгәндәрҙе ҡабатлау.

II. Ауыл тормошо (4 сәғәт)

Ауыл тормошо, ауыл кешеләренең көнкүреше, хеҙмәт, игенсе хеҙмәте тураһында әңгәмәләр үткәреү. Игенсе эшенең нескәлектәрен һөйләү. Ауыл тормошоноң ҡала тормошонан айырмалы яҡтары тураһында аңлатыу. Ауыл еренән сыҡҡан күренекле шәхестәрҙең тормош юлы менән таныштырыу, осрашыуҙар ойоштороу. Был тема буйынса яҙылған әҫәрҙәр уҡыу.

Грамматика:Ҡылым. Һүҙбәйләнеш. Һөйләм төҙөлөшө.

III. Башҡортостан буйлап сәйәхәт (4 сәғәт)

Башҡортостан тураһында 1-6 кластарҙа үтелгәндәрҙе ҡабатлап, белгән фактик материалды эҙмә-эҙлекле итеп һөйләргә өйрәнеү. Был тема буйынса уҡыусыларға яңы мәғлүмәт биреү. Тыуған еребеҙҙең сал тарихы барлығын, Башҡортостан тураһында рус яҙыусылары, «Урал» эпосы, һуңғы йылдарҙағы тарихи Башҡортостан ерендә үткәрелгән фәнни экспедициялар мәғлүмәттәре менән таныштырып китеү («Арҡайым», «Сынташты», боронғо ҡалалар, алтын әйберҙәр табыу һ.б. тураһында), бының өсөн һуңғы йылдарҙа сыҡҡан матбуғат баҫмаларына мөрәжәғәт итеү. Был тема буйынса тәҡдим ителгән әҫәрҙәр менән танышыу, уҡыусыларҙың яҙыу һәм һөйләү телмәрен үҫтереү өҫтөндә эш алып барыла.Яңғыҙлыҡ исемдәр.

IV. Спорт. Спорт кәрәк-яраҡтары (5 сәғәт)

Кешегә сәләмәт булыу өсөн спорт менән шөғөлләнергә кәрәк икәнлеген аңлатыу һәм был турала уҡыусылар менән һөйләшеү, әңгәмә ойоштороу. Уҡыусылар үҙҙәре спорт менән ҡыҙыҡһыныуҙары, күренекле спортсмендар тураһында һөйләргә өйрәтеү. Спорт тураһында теле-радио тапшырыуҙары, газета материалдары буйынса һөйләү.

Башҡортостанда спорт төрҙәре. Спорт өлкәһендә данлыҡлы кешеләр.

Грамматика:Башҡорт теленең үҙенсәлекле хәреф, өндәре, һөйләм төрҙәре.

V. Мин һәм беҙҙең ғаилә (5 сәғәт)

Уҡыусы үҙенең ғаиләһе тураһында тулы һәм иркен һөйләй белергә тейеш. Сөнки был тема йылдан-йыл ҡабатлана. Ғаилә ағзаларын дөрөҫ атау, уларға ихтирамлы, иғтибарлы булырға өйрәтеү. Ғаилә, ғаилә ағзалары тураһында яҙылған әҫәрҙәр уҡыу, уларҙы аңлы ҡабул итергә өйрәтеү, һөйләү күнекмәләрен үҫтереү. Уҡылған әҫәрҙәр буйынса план төҙөргә өйрәтеү, план буйынса һөйләү. Телмәр үҫтереүгә айырым иғтибар бирелә. Был бүлектә билдәле рәссамдарҙың әҫәрҙәре күп кенә урын алған. Картинаны ҡарай, аңлай һәм уның йөкмәткеһен һөйләргә өйрәтеү.

Грамматика:Ҡылым. Ҡылымдарҙың заман, зат, һан менән үҙгәреше.

VII. Сәнғәт оҫталары. (3 сәғәт)

Республиканың данлыҡлы һәм арҙаҡлы шәхестәре менән танышыуҙы дауам итеү. Сәнғәт оҫталарының тормош юлы һәм ижады менән таныштырыу. Теле-радио тапшырыуҙар, яҙмалар ҡарау. Уларҙың әҫәрҙәрен таныу, данлыҡлы кешеләребеҙ тураһында һөйләй белеү. Йырҙар өйрәтеү, бергәләп йырлау, һәләтле балалар менән йырҙар өйрәнеү. Мәктәп сәхнәһе өсөн концерт номерҙары әҙерләү.

Грамматика:

Эйәртеү теркәүестәре. Теркәүестәрҙең дөрөҫ яҙылышы. Теркәүес темаһын нығытыу.

VIII. Исемең матур, кемдәр ҡушҡан? Исемдәрҙә — ил тарихы (2 сәғәт)

Был тема кеше исемдәренән башҡа тау, ер, һыу атамалары мөнән берлектә алып барыла. Исемдәрҙең мәғәнәһе, уның кеше холоҡ-фиғеленә тәьҫир итеүе. Данлыҡлы кешеләрҙең исемдәренә бәйләп, төрлө тарихи ваҡиғалар һөйләү, әҫәрҙәр уҡыу. Атамалар буйынса легендалар, риүәйәттәр уҡыу ҙа дәрестәрҙе ҡыҙыҡлы, мауыҡтырғыс итеп үткәрергә ярҙам итәсәк.

«Исемдәрҙә – ил тарихы», «Исемең матур, кемдәр ҡушҡан?» темаһына иртәлектәр үткәреү, уҡыусыларҙың һөйләү телмәрен үҫтерергә, кеше алдында сығыш яһау өсөн ярҙам итәсәк.

Грамматика: Бәйләүестәр. Яңғыҙлыҡ исемдәрҙе дөрөҫ яҙыу ҡағиҙәһен ҡабатлау.

IX. Борон-борон заманда… (2 сәғәт)

Башҡорт халыҡ ижады темаһын киңәйтеү, уҡыусыларҙың белгәндәрен тулыландырыу, һүҙ байлығын, һөйләү телмәрен үҫтереү маҡсат булып тора. Күберәк иғтибарҙы тексты аңлы ҡабул итеү һәм йөкмәткеһен һөйләй белеүгә йүнәлтеү. Бында башҡорт халыҡ әкиәттәренән башҡа, Ф.Туғыҙбаеваның «Тайыштабан ниңә уйнарға сыҡманы?» әкиәте лә урын алған. Уларҙың айырмаһын билдәләп үтеү кәрәк.

Грамматика:

Киҫәксә тураһында төшөнсә.Киҫәксәләрҙең бүленеше. Киҫәксәләрҙең дөрөҫ яҙылышы.

Х. Берҙәмлек, дуҫлыҡ, тыныслыҡ. Йәмле йәй (4 сәғәт) Иң төп темаларҙың береһе — берҙәмлек, дуҫлыҡ, тыныслыҡ. Бында тик кешеләр араһындағы дуҫлыҡ тураһында ғына һөйләшеү бармаясаҡ, ә халыҡ-ара булған мөнәсәбәттәр ҙә иғтибар үҙәгендә торорға тейеш. Был тема буйынса уҡыусыларҙы аңлап фекер йөрөтөргә һәм һөйләй белергә өйрәтеү. Уҡылған әҫәрҙәрҙең йөкмәткеһе буйынса фекер алышыу, әңгәмә ойоштороу. Йәй миҙгеленең үҙенсәлектәрен билдәләү. Уҡыусыларҙың һүҙ байлығын арттырыу, һөйләү һәм яҙыу телмәрен үҫтереү. Тәбиғәтте күҙәтеү, алған тәьҫораттар буйынса фекер алышыу. Был айҙарҙа уҙғарылған Милли байрамдар менән таныштырыу, улар тураһында белгәндәрен һөйләү. Балаларҙың йәйге ялы, хеҙмәте, ололарға ярҙамы тураһында әҫәрҙәр уҡыу һәм әңгәмәләр үткәреү.

Грамматика:

Мөнәсәбәт һүҙҙәр. Ымлыҡтар. Уларҙың дөрөҫ яҙылышы.

Календарь-тематик планлаштырыу

Яңынан мәктәпкә.(5 сәғәт)

М. Кәрим. “Уҡытыусыма”. “Тел”(Х.Назар).

06.09

Т.Дәүләтбирҙина.”Миҙгелдәр”.Яңғыҙлыҡ һәм уртаҡлыҡ исемдәр.

13.09

З.Биишева. “Башҡорт теле.” Исемдең килеш ялғауҙары.

20.09

Инеш диктант.

27.09

К.Кинйәбулатова.” Көҙҙәр еткәс”.Һандарҙың дөрөҫ яҙылышы.

04.10

Ауыл тормошо.(4 сәғәт)

Икмәк үткән юл. Исемдәрҙең килеш менән үҙгәреше.

18.10

Т.Йосопов.” Икмәк еҫе.” Һөйләмдә һүҙҙәр тәртибе.

25.10

Н.Мусин. “Тәбиғәтте һаҡлау”. Текст төҙөлөшө.

01.11

Бал ҡорто. Хеҙмәт һәм икмәк тураһында мәҡәлдәр.

08.11

Башҡортостан буйлап сәйәхәт.(4 сәғәт)

Контроль диктант .

15.11

М.Кәрим.”Башҡортостан”. Исем.

29.11

Урал имәне. Арҡайым. Исем.

06.12

Тәбиғәт һәйкәлдәре. Тыуған ил, Ватан тураһында мәҡәлдәр.

13.12

Спорт.Спорт кәрәк-яраҡтары.(5 сәғәт)

Спорт – ул һаулыҡ. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәре.

20.12

Беҙҙең ғаилә ярышта. Тексты өлөштәргә бүлеү.

27.12

Һаулығың – байлығың. Һөйләмдә һүҙҙәр тәртибе.

09.01

Башҡорт халыҡ уйындары. “Аҡбуҙат” ипподромы.

10.01

Изложение

17.01

Мин һәм беҙҙең ғаилә.(5 сәғәт)

К.Шафиҡова. Әсәй күҙҙәре.

24.01

Шәжәрә.Минең ғаиләмдең шәжәрәһе. Ҡылым.

31.01

В.Сидоров. “Салауаттың туғандары”.Ҡылымдарҙың заман формалары.

07.02

Диктант

14.02

“Ҡошҡа әйләнгән әбей”. Ҡылымдарҙың заман формаһы.

28.02

Сәнғәт оҫталары.(3 сәғәт)

Башҡорт милли музыка ҡоралдары. Теркәүестәрҙең төрҙәре.

07.03

Ҡумыҙсы Р.Заһретдинов. Мәшһүр бейеүсе Рәшиҙә Туйсина. Теҙеүсе теркәүестәр.

14.03

Ете – ғәжәп һан.Башҡорт халыҡ бейеүҙәре. Эйәртеү теркәүестәре.

21.03

Исемең матур,кемдәр ҡушҡан? Исемдәрҙә-ил тарихы.(2 сәғәт)

Ер-һыу атамалары. Исемдәрҙә – ил тарихы. Бәйләүестәр.

28.03

Боронғо башҡорт исемдәре. Бәйләүестәрҙең дөрөҫ яҙылышы.

04.04

Борон-борон заманда…(2 сәғәт)

Оморҙаҡтың тапҡырлығы. Киҫәксәләр.

18.04

Башҡорт халыҡ ижады. Әкиәттәр. Йомаҡтар.

25.04

Берҙәмлек, дуҫлыҡ, тыныслыҡ Йәмле йәй( 4 сәғәт)

Ш.Бикҡол. “Тыныслыҡ кәрәк”. Киҫәксәләрҙең дөрөҫ яҙылышы.

02.05

К.Кинйәбулатова. “Дуҫтарым күп”. Мөнәсәбәт һүҙҙәр.

16.05

Инша. Урман – ҙур байлыҡ.

23.05

Контроль диктант

30.05

Ҡушымталар

Диктанттар

Янғантау

Республикабыҙҙың Салауат районында Янғантау шифаханаһы урынлашҡан.

Унда ер аҫтынан бер туҡтауһыҙ эҫе пар һәм газ сығып ята. Тау 200 йылдан ашыу ғалимдарҙың иғтибарын үҙенә йәлеп итә, ләкин әлегә тиклем уның сере асылғаны юҡ.

Янғантау шифаханаһында быуын ауырыуҙарын дауалайҙар. Тау янында Ҡорғаҙаҡ йылғаһы аға. Был шишмә ҡышын да туңмай. Ундағы һыуҙың температураһы йыл әйләнәһенә 16-18 градус була. Һыуы шифалы: ашҡаҙан-эсәк һәм бөйөр ауырыуҙарын дауалау өсөн ҡулланыла. (66 һүҙ) (Мәктәп календарынан.)

Ҡолон.

Әсәйем мине йоҡонан иркәләп кенә уятты. Мин тороп, ишек алдына сыҡтым. Беҙҙең бейә бәләкә генә ҡолон эйәртеп алып ҡайтҡан икән Ҡолон үҙе ерән, арҡаһына көрән таҫма һуҙылған. Алғы аяҡтарына балтырына тиклем аҡ ойоҡ кейгән.Ул, оҙон нәҙек. Хәлһеҙ аяҡтарына баҫып, әсәһен имә.

Ҡуйы урмандарҙан. Киң болондарҙан беҙҙең ат күптән ҡолон эҙләп йөрөгән. Быға тиклем ҡолон осрамаған. Бына бөгөн аҡ ойоҡлоһон осратҡан да алып ҡайтҡан. Атайым шулай тине беҙгә.

Ағиҙел

Ағиҙел – республикабыҙҙың иң ҙур йылғаһы. Урал тауы итәгенән башланып, ул Башҡортостан аша 1400 километр самаһы ер үтә һәм бик күп йылғаларҙыңһыуын үҙенә йыя. Ағиҙел буйында Белорет, Күмертау, Мәләүез, Салауат, Ишембай, Стәрлетамаҡ, Өфө, Бөрө ҡалалары теҙелгән. Колхоз, совхоз баҫыуҙары йәйелеп ята.

Ағиҙелдә иген, ағас, нефть һәм пассажирҙар тейәгән ҙур пароходтар, теплоходтарбаржалар, катерҙар йөрөй. Йылғаның аҡ тулҡындарына, бейек ҡаяларына, унда үҫкән ҡалын урмандарына, йәшел туғайҙарына һоҡланмаған кеше юҡ. Бына ниндәй ул йылғалар әсәһе Ағиҙел! (76 һүҙ.) (Башҡортостан календарынан.)

Халыҡ хаҡ һөйләй

Аҙ һөйлә, күп тыңла. Ете ҡат үлсә, бер ҡат киҫ. Һүҙҙебирә лә бел, үтәй ҙә бел. Ике уйла, бер һөйлә. Тимерҙе ҡыҙыуында һуҡ. Балтаһыҙ урманға барма. Батырлыҡ яуҙа беленер, мәргәнлек ауҙа беленер. Үҙеңде ҙурлама, кешене хурлама. Һүҙеңдең башынан элек төбөн уйла. Башлай белһәң, бөтөрә бел, ала белһәң, килтерә бел. Кисеү күрмәй, итек сисмә. Ҡулың күтәрә алмаҫлыҡ суҡмарҙы билеңә бәйләмә. Ялған һөйләһәң — тотолорһоң, дөрөҫ һөйләһәң – ҡотолорһоң. (69 һүҙ.)

Үҙегеҙ белгән бер мәҡәл өҫтәп яҙығыҙ.
Мөнәсәбәт һүҙҙәр, ымлыҡтар ҡулланып 3 һөйләм яҙығыҙ.

Изложениелар

Икмәк тураһында уйҙар

Беҙҙең илебеҙ икмәккә бай. Магазиндарҙа төрлө печенье, булка, бойҙай һәм арыш икмәктәре тулып ята. Икмәк – ул йәшәү көсө, бөйөк бәхет!

Ләкин игенде үҙе үҫтермәгән, аслыҡты бер ҙә күрмәгәнҡайһы берәүҙәр икмәктең ҡәҙерен белмәй. Урамдарҙа икмәк һыныҡтарын типкеләгәнде күрергә мөмкин. Шуға беҙҙең, оло быуын кешеләренең, эсе боша, күңеле әрней.

Икмәк – бөтә халыҡ байлығы.Уны ҡәҙерләргә, хөрмәтләргә, һаҡларға кәрәк! (А. Гиталовтан.)

Таштау

Тауҙар… Ниндәй генә серҙәр, ниндәй генә легендалар ятмай икән һеҙҙең ҡуйынығыҙҙа? Ә йөрәгегеҙҙә борондан ҡалған сихри моң һайлайһығыҙ.

Миңә беҙҙең Таштау ҙа бик серле тойола. Уны икенсе төрлө ултырғыслы тау тип йөрөтәләр. Эйе, ундағы бәләкәйерәк таштар, ысынлап та, ултырғысҡа, ә ҙурыраҡтары өҫтәлгә оҡшаған. Шул таштарға ултырып, һалдаттар ял иткәндәр. Тауҙың теге яғы шундай текә, хатта атлап төшөп тә булмай, тәгәрәп түбәнләйһең. Уның ауылға ҡараған яғында бер генә ағас та юҡ, ә икенсе яғы – урманлыҡ. Әгәр Таштауҙың иң бейек урынына менһәң, бөтә тирә-яҡтағы ауылдар күренә. (“Йәншишмә” гәзитенән.)

Инша темалары

Донъяла иң ҡәҙерле кеше.
Урман – ҙур байлыҡ.

7 класс уҡыусыларының белем кимәленә талаптар

1.Уҡытыусы уҡыған йәки һөйләгән, үҙең уҡыған тексты аңлай алыу; 5-6 һөйләмдән торған диалогты аңлау, уны дауам итә белеү;

2. Уҡыған әҫәр, картина, экскурсия, ҡараған фильм буйынса әңгәмәлә ҡатнашыу;

— предметты, күренеште элементар рәүештә һүрәтләү, уға үҙ мөнәсәбәтеңде булдырыу;

— хәбәр, һорау, өндәү һөйләмдәрҙе, поэтик әҫәрҙәрҙе дөрөҫ интонация менән һөйләү;

— 8-10 шиғырҙы яттан тасуири һөйләй белеү;

— тиҙәйткестәрҙе, һынамыштарҙы шыма итеп әйтә белеү.

3.Тексты шыма, аңлы, тасуири уҡыу;

-текстың өлөштәренә, иллюстрацияларына исем биреү;

-текстан аңлашылмаған һүҙҙәрҙе табыу, мәғәнәләрен аңлатыу, һүҙлектәр менән эш итеү;

-хикәйә, әкиәт, мәҡәл, йомаҡ жанрҙарын айыра белеү.

4. Ҙур булмаған һөйләмдәрҙе күсереп һәм яттан яҙыу;

— текст буйынса һорауҙарға яуап яҙыу;

— 6-10 һөйләмдән торған текстың йөкмәткеһен яҙыу;

-бер телдән икенсе телгә тәржемә итеү;

-өйрәтеү характерындағы изложение, иншалар яҙыу.

infourok.ru

Рабочая программа по башкирскому языку 7 класс

Дата

Дәрес темаһы

Йөкмәткенең

өлөштәре

Уҡыусы эшмәкәрлеге

Өй эше

план

факт

I. ЯҢЫНАН МӘКТӘПКӘ (6 сәғәт)

1 сентябрь — Белем көнө.

Башҡорт теленең

үҙенсәлекле өндәре

Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен ҡабатлау.

Үҙенсәлекле өн-хәрефтәрҙе дөрөҫ әйтеү күнекмәләре; тасуири уҡыу, һүрәт өҫтөндә эш

«Беренсе сентябрь -Белем көнө» тигән темаға хикәйә төҙөргә

М. Кәрим «Уҡытыусыма»

Һуҙынҡы һәм тартынҡы өндәр.

Һуҙынҡы һәм тартынҡы өндәрҙе ҡабатлау.

М.Кәримдең биографияһы менән танышыу.

Тасуири уҡыу, һорауҙарға яуап биреү, һүҙлек эше, тәржемә итеү

1)М.Кәримдең
«Уҡытыусыма»
шиғырын ятларға;

Т.Дәүләтбирҙина.

«Миҙгелдәр».

Башҡорт

алфавиты

Йыл миҙгелдәре менән таныштырыу.Алфафитты ҡабатлау.

Тасуири уҡыу, һорауҙарға яуап биреү, һүҙлек эше, тәржемә итеү, һөйләмдәр төҙөү

10-сы күнегеү

К.Паустовскийҙан

«Әсә теле….» Исемдәрҙең килеш менән үҙгәреше

Яңы һүҙҙәр менән танышыу.Исемдәрҙең килеш менән үҙгәреүен аңлатыу.

Тасуири уҡыу, һорауҙарға яуап биреү һүҙлек эше, тәҡдим ителгән һүҙҙәр менән һөйләм төҙөү, килеш менән үҙгәртеү

1) Тел тураһында мәҡәлдәр яҙ, 2) Кеше, ауыл, бойҙай һүҙҙәрен килеш менән үҙгәртеү

Ә.Әсәҙуллина «Хушлашыу»

Һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр.

Көҙ темаһына ҡараған һүҙҙәр менән танышыу.Һүҙбәйләнештәр төҙөргә өйрәтеү.

Тасуири уҡыу, һорауҙарға яуап биреү, вариант буйынса эш

1)Инша яҙырға
әҙерләнергә;

2)Грамматик мате-
риалды ҡабатларға

Инша «Көҙ»

Көҙ темаһына инша яҙырға өйрәтеү.

Инша яҙыу

1)Теорияны ҡабат-
ларға;

2)13-сө күнегеү

II. АУЫЛ ТОРМОШО (7 сәғәт)

Хаталар өҫтөндә эш.

Ауыл тормошо, кешеләре

Ауыл тормошо тураһында аңлтыу.

Хаталар өҫтөндә эш барышында ҡағиҙәләрҙе иҫкә төшөрөү; ауыл тормошона, икмәккә ҡағылышлы лексиканы үҙләштереү Тасуири уҡыу, тәржемә итеү, һорауҙарға яуап биреү,тексты мәғәнәүи өлөштәргә бүлеү

Икмәк тураһында мәҡәлдәр яҙып килергә

«Алтын башаҡтар»

Әкиәте.

Нығынған һүҙбәйләнештәр.

Башҡорт халыҡ әкиәттәре менән таныштырыу.

Терәк һүҙҙәрҙе һәм һүҙбәйләнештәрҙе ҡулланып икмәк тураһында хикәйә төҙөү; текст өҫтөндә эшләп, әкиәттең төп фекерен билдәләү һүҙлек эше, һүҙбәйләнештәр һәм һөйләмдәр төҙөү, тасуири уҡыу, һорауҙарға яуап биреү, тәржемә итеү

1)«Мин — ярҙамсы»
шиғырын ятларға;

2)18-се күнегеү (пункт)

Мәҡәлдәр.Һүҙбәйләнеш.

Һөйләм төҙөлөшө. Текст

Башҡорт халыҡ мәҡәлдәре менән таныштырыу.Һүҙбәйләнештәре.һөйләм төҙөргә өйрәтеү.

Текстың темаһын, төп фекерен билдәләү, һүрәтләү сараларын табыу Шиғырҙы яттан һөйләү, текст өҫтөндә эш

22-се күнегеүҙе тамамларға

Т. Йосопов «Икмәк еҫе». Сифат ҡылым

Т.Йосопов

ижады менән таныштырыу.

Икмәк хеҙмәтенә

хөрмәт уятыу Т.Йосоповтоң тормошо һәм ижады тураһында хәбәрҙар булыу; ауыл тормошо, ауыл кешеләренең көнкүреше, игенсе хеҙмәте тематикаһына ҡараған һүҙҙәрҙе белеү.

«Ҡан-ҡәрҙәш» әкиәтен уҡырға; «Икмәк бөтә нәмәгә лә баш» тигән темаға бәләкәй инша яҙырға

Н. Мусин тәбиғәт тураһында.

Ҡылым.

Тәбиғәт күренештәре менән таныштырыу.Ҡылымдарҙы ҡулланып һөйләмдәр төҙөү.

Н. Мусиндың тормошона һәм ижадына ҡағылышлы мөһим факттарҙы белеү; тәбиғәткә, урманға хөрмәт менән ҡарау Текст өҫтөндә эш, һүҙлек эше, һүрәттәр менән эш

25-се бит.11-се күнегеү

Бал ҡорто.Исем.

Башҡорт балы тураһында таныштырыу.

Исемдәр менән һөйләмдәр төҙөү.

Башҡорт балы тураһында белгән мәғлүмәттәрҙе системалаштырыу, башҡорт балының файҙаһы тураһында һөйләй белеү; тәҡдим ителгән тематик һүҙҙәр ярҙамында текст төҙөү

1)28-се бит.20-се күнегеү;

2)Башҡорт балы тура-
һында материалдар
туплап килтерергә

Изложение ”Мәктәпкә тәү барған көн”

(77-се б.)

Изложение яҙырға өйрәтеү.

Изложениеның тулы булыуына һәм һөйләмдәрҙең стилистик яҡтан дөрөҫ төҙөлөүенә иғтибар итеү

2)«Үҙеңде тикшер»

III.БАШҠОРТОСТАН БУЙЛАП СӘЙӘХӘТ (8 сәғәт)

Хаталар өҫтөндә эш. Башҡортостан буйлап сәйәхәт

Башҡорт балы тураһында һөйләмдәр төҙөү.Яңы һүҙҙәр менән танышыу.

Башҡортостан тураһында Башҡорт балы тураһында белгән фактик материалды эҙмә-эҙлекле итеп һөйләй белеү һүҙлек диктанты, текст өҫтөндә эш, тасуири уҡыу, һорауҙарға яуап биреү, һүҙлек эше, тәҡдим ителгән һүҙҙәр 25менән һөйләм төҙөү

1)Башҡортостан тураһында әҫәрҙәр килте-
рергә

2)33-сө бит.2-се күнегеү

Яңғыҙлыҡ исемдәр. «Урал» халыҡ йыры

Башҡорт халыҡ йырҙары менән таныштырыу.

Башҡорт халыҡ йырҙары, уларҙың тарихы тураһында хәбәрҙар булыу; яңғыҙлыҡ исемдәрҙең дөрөҫ яҙылышын үҙләштереү Тасуири уҡыу, тәржемә итеү, һорауҙарға яуап биреү, карточкалар менән эш

«Урал» шиғырының ике строфаһын ятларға; берәй халыҡ йырының тарихын яҙып

28.10

Контроль диктант “Янғантау”

( 54- се б.)

Үтелгәндәрҙе системалаштырыу

1.11

Р. Ғарипов. Тормош юлы һәм ижады

Р.Ғариповтың тормош юлы менән таныштырыу.

Р. Ғариповтың тормошо һәм ижады тураһында хәбәрҙар

Шиғырҙы тасуири уҡырға

Х. Назар «Урал

имәне»

Х. Назарҙың тормошо һәм ижады менән танышыу.

Х. Назарҙың тормошона һәм ижадына ҡағылышлы мөһим факттарҙы белеү; Башҡортостан Республикаһының суверенитетына бәйле даталарҙы, дәүләт символдарын белеү; яңғыҙлыҡ исемдәрҙе, сифат ҡылымдың хәҙерге заман формаһын текста таба белеү һәм телмәрҙә дөрөҫ ҡулланыу

36-сы бит күнегеү. 9-сы күнегеү

Арҡайым. Тәбиғәт һәйкәлдәре

Башҡортостандың иҫтәлекле урындары менән танышыу.

Башҡортостандың иҫтәлекле урындары, тәбиғәт һәйкәлдәре тураһында хәбәрҙар булыу һәм һөйләй белеү

38-се бит 14-се күнегеү (уҡырға, һөйләргә өйрәнергә)

Изложение “Арҡайым”

(дәреслек).

Изложениеның тулы булыуына, һөйләмдәрҙең стилистик яҡтан дөрөҫ төҙөлөүенә иғтибар итеү

Грамматик материалды ҡабатларға

IV. СПОРТ КӘРӘК-ЯРАҠТАРЫ (8 сәғәт)

Спорт. Беҙҙең ғаилә -ярышта

Спорт темаһына ҡағылышлы һүҙҙәр менән танышыу.

Спорт темаһына ҡағылышлы лексиканы үҙләштереү; үҙеңдең көн режимың тураһында һөйләй белеү; сифат ҡылымдарҙы дөрөҫ ҡуллана алыу Тасуири уҡыу, текстың ҡыҫҡаса йөкмәткеһен һөйләү, тәржемә итеү

42-се бит.1-секүнегеү (күсереп яҙырға)

Спорт өлкәһендә данлыҡлы кешеләр. «Китапханала» тексы өҫтөндә эш.Сифат.

Башҡортостандан сыҡҡан билдәле спортсылар тураһында белешмә биреү.

Башҡортостандан сыҡҡан билдәле спортсылар тураһында хәбәрҙар булыу; уларҙың ҡаҙаныштары тураһында һөйләй белеү

«Яратҡан спортсым» проектын әҙерләргә

«Футбол» тексы өҫтөндә эш.

Текст төҙөргә өйрәтеү.

Футбол темаһына ҡараған лексиканы ҡулланып текст төҙөй белеү

«Яратҡан футболсым» тигән темаға бәләкәй инша яҙырға

Т. Яблонскаяның

«Иртә» картинаһы

Буйынса инша

Картина буйынса инша яҙырға өйрәтеү.

Т. Яблонскаяның «Иртә» картинаһының йөкмәткеһен үҙләштереү; иншаның тулы булыуына, теманың эҙмә-эҙлекле асылыуына һәм һөйләмдәрҙең стилистик яҡтан дөрөҫ төҙөлөүенә иғтибар итеү

1)Грамматик матери-
алды ҡабатларға;

2)18-се күнегеү

Хаталар өҫтөндә эш.

Р.Әйүпов. Милли уйындар.

Хаталар өҫтөндә эш эшләү

1)Грамматик матери-
алды ҡабатларға;

2)22-се күнегеү

Башҡорт аты.Синонимдар.

Башҡорт аттарының тоҡомдары менән таныштырыу.Синонимдар менән һүҙбәйләнештәре уйлау.

Темаға ҡағылышлы лексиканы белеү, уларҙы ҡулланып һөйләмдәр төҙөй алыу

24-сы күнегеү

Башҡортостан-чемпиондар иле

һөйләмдәрҙе һүҙбәйләнештәрҙән

27-се күнегеү (текстын

Г. Рамазанов «Яңы йыл менән!»

Яңы йыл байрамына әҙерлек, шыршы биҙәү тураһында һөйләү

Шиғырҙы ятларға; «Тәкле аяғың менән, Яңы йыл!» тигән темаға бәләкәй инша яҙырға

V. МИН ҺӘМ БЕҘҘЕҢ ҒАИЛӘ (9 сәғәт)

Контроль диктант ”Дуҫым, серҙәшем” (дәреслек 65-се б.,)

Уҡыусыларҙың белемен баһалау; үтелгәндәрҙе системалаштырыу

1)Грамматик матери-
алды ҡабатларға;

2)Спорт тураһында
3 һөйләм яҙырға

Хаталар өҫтөндә эш.

Беҙҙең ғаилә.Ҡылым.

Ғаилә темаҙы менән таныштырыу.Ҡылым темаһын ҡабатлау.

Хата өҫтөндә эш, ҡағиҙәләрҙе иҫкә төшөрөү һәм ҡабатлау

«Аманат», «Аҡбуҙат» журналдарын алып килергә

Кластан тыш уҡыу.Фәһемле һүҙҙәр.

Балалар журналдарынан ҡыҙыҡлы хикәйәләр уҡыу.

Уҡыусыларҙа «Аҡбуҙат», «Аманат» журналдарына ҡыҙыҡһыныу уятыу; төрлө хикәйә-шиғырҙар уҡыу; уҡыу күнекмәләре

Берәй хикәйәне уҡып, йөкмәткеһен һөйләргә өйрәнергә

К. Шафиҡова «Әсәй күҙҙәре»Ялғауҙар.

К.Шафикованың .Әсәй күҙҙәре шиғыры менән таныштырыу.

«Мин һәм беҙҙең ғаилә» лексик темаһын өйрәнә башлау; уҡыусыларҙы үҙе һәм ғаилә ағзалары тураһында һөйләргә өйрәнеү; туғанлыҡ терминдарын ҡабатлау

«Минең әсәйем» шиғыры буйынса һүрәт төшөрөргә; «Минең әсәйем» тигән темаға бәләкәй инша яҙырға

Дуҫым серҙәшем.Ҡылымдың зат, заман һәм һан менән үҙгәреше (ҡабатлау)

Дуҫлыҡ тураһында әңгәмә ҡороу.Һөйләмдәр төҙөү.

Ҡылым һүҙ төркөмө тураһында түбән кластарҙа үтелгәндәрҙе иҫкә төшөрөү, ҡылымдарҙың заман, зат һәм һан менән үҙгәреше (ҡабатлау)

10-сы күнегеү

«Ҡошҡа әйләнгән әбей» әкиәте.Ҡылым.

«Ҡошҡа әйләнгән әбей» әкиәте.Ҡылым темаһын ҡабатлау.

Әкиәтте уҡыу, йөкмәткеһен үҙләштереү; ҡылымдарҙың заман формаларын билдәләргә өйрәтеү

әкиәттең йөкмәткеһен һөйләргә өйрәнергә

Шәжәрә.Ҡ. Даян «Атай кәңәше».Хәл ҡылым.

Хәл ҡылым» темаһын ҡабатлау.Шәжәрә төҙөргә өйрәтеү.

Уҡыусыларға шәжәрә д-да төшөнсә биреү; «Атай кәңәше» шиғырын уҡыу, йөкмәткеһен үҙләштереү.

Шәжәрә төҙөргә

С. Әлибаев «Матур көн».Сифат.

Сифаттар ҡулланып һөйләмдәр төҙөү.С.Әлибайҙың «Матур көн»шиғырын уҡыу.

Тасуири уҡыу күнекмәләрен үҫтереү, һүҙлек запасын арттырыу

23-сө күнегеү

Инша «Йылға ярында»

Уҡыусыларҙың белемен баһалау; үтелгәндәрҙе системалаштырыу

1)Грамматик материалды ҡабатларға

2) Үҙеңде тикшер»

VI. ӘСӘЙҘӘР БАЙРАМЫ ( 3 сәғәт)

Хаталар өҫтөндә эш. Ф. Рәхимғолова «Беҙҙең әсәй»

Ф.Рәхимғолованың биографияһы менән таныштырыу

Ф. Рәхимғолованың ижады т-да хәбәрҙәр, шиғырҙың йөкмәткеһен үҙләштереү

1.шиғырҙы ятларға

2)әсәйҙәр т-да мәҡәлдәр

З. Воскресенская «Әсә». Теркәүестәр. Теҙеү теркәүестәре

Һөйләмдәр төҙөргә өйрәтеү.

Текстың йөкмәткеһен үҙләштереү,теркәүестәрҙе ҡулланып, һөйләмдәр төҙөп яҙыу

25-сө күнегеү

Ҡәнәфер сәскәһе.

Синонимдар.

Й.Солтановтың.Ҡәнәфер сәскәһе тексы менән таныштырыу.

31-се к.

VII.СӘНҒӘТ ОҪТАЛАРЫ(7 СӘҒӘТ)

Х. Әхмәтов –композитор.Теркәүестәр.

Х. Әхмәтовтың ижады менән таныу.

Х.Әхмәтовтың ижады тураһында хәбәрҙар булыу; шиғырҙың йөкмәткеһен үҙләштереү

3-сө күнегеү.81-се бит

Эйәртеү теркәүестәре. Теркәүестәрҙең дөрөҫ яҙылышы

Эйәртеү теркәүестәрен ғәмәлдә дөрөҫ ҡулланырға өйрәтеү.

Эйәртеү теркәүестәрен ғәмәлдә дөрөҫ ҡулланыу

5-се күнегеү.82-се бит

Ҡумыҙсы Р. Заһрет-динов.Һүҙбәйләнеш.

Ҡумыҙсы Р.Заһретдиновтың ижады менән таныштырыу.

Ҡумыҙсы Р.Заһретдиновтың ижады һәм тормош юлы тураһында хәбәрҙар булыу; телмәрҙә теркәүестәрҙе дөрөҫ үҙләштереү.

1)Башҡорт музыка
ҡоралдары тураһында
материалдар әҙер-
ләргә;

2)7-се күн.84-се бит.

VIII.БОРОН-БОРОН ЗАМАНДА (4СӘҒӘТ)

«Етегән йондоҙ» әкиәт

Йондоҙҙар тураһында мәғлүмәт биреү.

Әкиәт уҡыу.

27–се күнегеү.75-се бит

Изложение “Һай, ҡумыҙы, ҡумыҙы..” (дәреслек)

Изложение яҙҙырыу.

Изложениеның тулы булыуына һәм һөйләмдәрҙең стилистик яҡтан дөрөҫ төҙөлөүенә иғтибар итеү

1) Теорияны ҡабатларға;

2)83-сы бит

Хаталар өҫтөндә эш.

Теркәүестәр.

Яҙма эште анализлау, хаталарҙы системалаштырыу

12-се күнегеү

Р. Туйсина.

Башҡорт

бейеүе

Р.Туйсинаның ижадын өйрәнеү.

Бейеүсе Р. Туйсинаның ижады тураһында хәбәрҙар булыу; темаға ҡағылышлы лексиканы үҙләштереү

13-се күнегеү

I X. ИСЕМЕҢ МАТУР, КЕМ ҠУШҠАН? ИҪЕМДӘРҘӘ ИЛ ТАРИХЫ (5сәғәт)

Контроль диктант

«Шәжәрә»

Үтелгәндәрҙе системалаштырыу

1) Грамматик материалды ҡабатларға;

2) «Үҙеңде тикшер»

Хаталар өҫтөндә эш. Шәжәрә.

Яңғыҙлыҡ исемдәрҙең дөрөҫ яҙылышы

Шәжәрә ағасы төҙөргә өйрәтеү.

Исемдәрҙең кеше тормошондағы әһәмиәтен аңлау; яңғыҙлыҡ исемдәрҙе телмәрҙә урынлы ҡулланыу һәм дөрөҫ яҙа белеү

4-се күнегеү

Башҡорт исемдәре.

Бәйләүестәр

Башҡорт исемдәре менән танышыу.

Телмәрҙә бәйләүестәрҙе дөрөҫ ҡулланыу

10-сы күнегеү

Исемдәрҙә ил тарихы.Һөйләм төрҙәре.

Исемдәрҙең аңлатмаһы менән танышыу.һөйләмдәр төҙөү.

Кеше исемдәренең аңлатмаһы менән танышыу

1)11-се күнегеү

«Ҡан-ҡәрҙәш» әкиәте.

Башҡорт халыҡ исемдәре.

Туғанлыҡ терминдарын аңлатыу.

Яратҡан әкиәтеңдең йөкмәткеһен ҡыҫҡаса һөйләй белеү

1-се дәрес:

1) II өлөштө уҡып

килергә;

2-се дәрес: әкиәттең йөкмәткеһен һөйләргә өйрәнергә;

1) әкиәт төрҙәренә миҫалдар яҙырға;

2) Характеристика яҙырға

Йомаҡтар.Көләмәстәр.

Киҫәксәләр

Хайуандар тураһында йомаҡтар уҡыу.

Киҫәксәләрен табып, мәғәнәләрен билдәләй белеү

Бирелгән киҫәксәләр менән һөйләмдәр төҙөп яҙырға

55-56

Ф. Туғыҙбаева «Тайыштабан ни өсөн уйнарға сыҡманы? »

«Кем аҡыллыраҡ?»

Әкиәт менән танышыу.Ролдәргә бүлеп уҡыу.

Үҙеңдең иң яҡын дуҫың тураһында һөйләй, уға характеристика бирә, өҫ-башын Һүрәтләй белеү

1) Әкиәттең йөкмәткеһен һөйләргә әҙерләнергә;

2) Дуҫ, дуҫлыҡ тураһында мәҡәлдәр яҙырға

Х. БЕРҘӘМЛЕК, ДУҪЛЫҠ, ТЫНЫСЛЫҠ (7 сәғәт)

Ш. Биҡҡол

«Тыныслыҡ

кәрәк»Бәйләүестәр.

Бәйләүестәрҙе ҡулланып һөйләмдәр төҙөү.Ш.Бикҡолдоң ижады менән танышыу

Ш. Биҡҡолдоң тормошо һәм ижады тураһында хәбәрҙар булыу; тема буйынса лексиканы үҙләштереү

1)Шиғырҙы тасуири
уҡырға әҙерләнергә;

2)1-се күнегеү

К. Кинйәбулатова «Дуҫтарым күп»

Дуҫлыҡ тураһында әңгәмә үткәреү.

Ысын дуҫлыҡ тураһында һөйләй белеү

1)Шиғырҙы тасуири
уҡырға әҙерләнергә;

2)5 се күнегеү

Мөнәсәбәт һүҙҙәр. Р. Мөхәммәтов «Тауышһыҙ Талип»

Кешеләрҙең ыңғай һәм кире сифаттары тураһында һөйләй белеү; мөнәсәбәт һүҙҙәрҙе телмәрҙә урынлы ҡулланыу

6-сы күнегеү

Контроль диктант”Ярҙам” (дәреслек №18.116-сы бит)

Үтелгәндәрҙе системалаштырыу

1)Грамматик материалды ҡабатларға;

2)10-сы күнегеү

Хаталар өҫтөндә эш.Мөнәсәбәт һүҙҙәр.

Дуҫлыҡ темаһына мәҡәлдәр уҡыу.Мөнәсәбәт һүҙҙәр менән һөйләмдәртөҙөү.

Хаталарөҫтөндә эш эшләү.Һөйләмдәр төҙөү.

1)Грамматик материалды ҡабатларға;

2)«Минең ысын дуҫым» — хикәйә төҙөргә

С. Әлибаев

«Дуҫтарым».Бәйләүестәр.

С.Әлибаев ижады менән танышыу.

С. Әлибаевтың ижады тураһында хәбәрҙар булыу; темаға ҡағылышлы лексиканы үҙләштереү

12-се күнегеү

М.Ғафури Болон.Ымлыҡтар

М.Ғафуриҙың Болон шиғыры менән танышыу.

Ымлыҡтарҙы телмәрҙә урынлы ҡулланыу, улар белдергән хис-тойғоларҙы дөрөҫ билдәләү

14-се күнегеү

XI. ЙӘМЛЕ ЙӘЙ (5 сәғәт)

3. Ҡотлогилдина «Йәй»

Исем.

Йәй тураһында һөйләмдәр төҙөү.

Йәй миҙгеле тураһында һөйләй белеү; темаға ҡағылышлы лексиканы үҙләштереү

1)Үтелгән темаларҙы
ҡабатларға;

2)«Тағы ла йәй етте»
тигән темаға бәләкәй
инша яҙырға

Диктант”Тыуған яҡтар”

( 130— сы бит.дәреслек)

Үтелгәндәрҙе системалаштырыу

Грамматик материалды ҡабатлау

Хаталар өҫтөндә эш.

«Үҙе сәскә, үҙе сәғәт»

Ҡағиҙәләрҙе иҫкә төшөрөп, хата өҫтөндә эш эшләү; сәскәләр тураһында һөйләй белеү

1)Йәй тураһында шиғырҙар алып килергә;

2)7-се күнегеү

«Ҡырмыҫҡалар”

Н.Ҡотдосов, Х.Әйүпов

Йәйгә ҡағылышлы һына-мыштарҙы һәм юрауҙар менән танышыу.

Йәйгә ҡағылышлы һынамыштарҙы һәм юрауҙарҙы белеү; тема буйынса лексиканы үҙләштереү

1)«һүҙҙәрҙе ятларға;

2)Үтелгән темаларҙы
ҡабатларға

«Пушкин һәм китап” тексы өҫтөндә эш

А.С.Пушкиндың тормош юлы менән танышыу.

Үтелгәндәрҙе системалаштырыу

17-се күнегеү

Йомғаҡлау дәресе.

Йәй.

Йәй темаһына шиғырҙар һәм хикәйәләр уҡыу.

Йомғаҡлау дәресе үткәреү.

infourok.ru

Рабочая программа. Приложение по башкирскому языку(7 класс)

Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение

Средняя общеобразовательная школа д.Таштамак

мунипального района Аургазинский район Республики Башкортостан

Рабочая программа Согласовано Утверждаю

соответсвует установленным зам.директора по УВР директор МБОУ СОШ д.Таштамак

требованиям ______ Л.В.Кирилова ____ Т.Г.Кузьмина

Протокол №__от______2017 г “__”_________ 2017 г.

Приказ № от « » 2017 г

Приложение к рабочей программе

по башкирскому языку

7 класс

Срок реализации: 1 год

Составитель: Сидорова Насима Багмановна,

учитель башкирского языка и литературы

высшей квалификационной категории

Таштамак

Календарь -тематик планлаштырыу

Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение

Средняя общеобразовательная школа д.Таштамак

мунипального района Аургазинский район Республики Башкортостан

Рабочая программа Согласовано Утверждаю

соответсвует установленным зам.директора по УВР директор МБОУ СОШ д.Таштамак

требованиям ______ Л.В.Кирилова ____ Т.Г.Кузьмина

Протокол №__от______2017 г “__”_________ 2017 г.

Приказ № от « » 2017 г

Приложение к рабочей программе

но родному (башкирскому) языку и литературе

7 класс

Срок реализации: 1 год

Составитель: Сидорова Насима Багмановна,

учитель башкирского языка и литературы

высшей квалификационной категории

Таштамак

Календарь-тематик план

Сәғәт

һаны

Дата

Иҫкәрмә

План

Үткәр.

Теле барҙың – иле бар. 7 сәғәт.

Халыҡ ижады тураһында. Әкиәттәр.

Хайуандар тураһында әкиәттәр. Етем төлкө.

Айыу менән бал ҡорттары.

Тылсымлы әкиәттәр. Алтын алма.

Сифаттарҙы ҡабатлау.

Төп һәм шартлы сифаттар.

Тормош-көнкүреш әкиәттәре. Алтын тамсы.

Риүәйәт һәм легендалар. 8 сәғәт.

“Етегән йондоҙ” риүәйәте.

Һүҙ төркөмө булараҡ ҡылым.

“Ай менән Зөһрә” риүәйәте.

“Башҡорт байрамы” риүәйәте.

“Башҡорт ҡайҙан килеп сыҡҡан?” риүәйәте.

“Йылҡысыҡҡанкүл” риүәйәте.

“Ер һатыу” риүәйәте.

Йыр тураһында төшөнсә. Боронғо йырҙар.

Йырҙар. 6 сәғәт.

Контроль күсереү.

Тарихи йырҙар тарих һөйләй. “Эскадрон” һәм “Урал” йырҙары.

Тыуған ил һәм халыҡтар берҙәмлеге тураһында йырҙар. “Йәйләүлек” “Буранбай”, “Бейеш” йыры. Кластан тыш уҡыу.

Ҡылым һөйкәлештәре.Хәбәр һөйкәлеше.

Кантон башлыҡтары тураһында йырҙар. Ҡолой кантон, Тәфтиләү.

Ҡатын-ҡыҙҙар яҙмышы тураһында йырҙар. “Зөлхизә”, “Ғилмеяза”.

Таҡмаҡтар. 6 сәғәт.

Хәбәр һөйкәлеше ҡылымдарҙың үткән заманы.

Хәбәр һөйкәлеше ҡылымдарҙың хәҙерге заманы.

Контроль диктант.

Хаталар өҫтөндә эш. Киләсәк заман хәбәр һөйкәлеше ҡылымдары.

Таҡмаҡтар тураһында төшөнсә.

М.Тажи “Алтын көҙ”, Ф.Рәхимғолова “Көҙ” шиғырҙарында көҙгө тәбиғәттең һынланышы.

Алтын көҙ. 4 сәғәт.

М.Ғафуриҙың “Ҡыр ҡаҙы” хикәйәһе.

Ҡыр ҡаҙы. Изложение.

Ҡылым һөйкәлештәре. Хәбәр һөйкәлеше ҡылымдары.

Раил Байбулатов. Нурлы күҙҙәр.

Уҡыу – белем шишмәһе. 4 сәғәт.

Н.Мусин. Тайғаҡ баҫма.

Хәбәр һөйкәлеше ҡылымдарының хәҙерге заманы.

Хәбәр һөйкәлеше ҡылымдарының үткән заманы.

Р.Сафин. Дуҫлыҡ. Теләк һөйкәлеше ҡылымдары.

Дуҫлыҡта – берҙәмлек. 7 сәғәт.

Ш.Биҡҡол. Дуҫлыҡ.

Р.Байбулатов. Һарыбай.

Шарт һөйкәлеше ҡылымдары һөйләмдәрҙә.

Ә.Бичәнтәев. Бакенщиктар илаҡ булмай.

Бакенщиктар тормошо.

Һорауҙарға яуаптар. Ата һәм ул.

Шарт һөйкәлеше ҡылымдарының үҙгәреше.

Хеҙмәте юҡтың – хөрмәте юҡ. 7 сәғәт.

М.Ғафури. Гөлдәр баҡсаһында.

М.Ямалетдинов. Ураҡ өҫтө.

Ж.Кейекбаев. Оморҙаҡ бабай.

Ҡылымдарҙың затһыҙ формалары.

Исем ҡылымда ҡылымлыҡ билдәләре.

Оморҙаҡ бабайҙың тормошо.

Ж.Кейекбаев. Туғандар һәм таныштар.

Башҡортостан – ғәзиз ерем. 11 сәғәт.

Ә.Үтәбай. Башҡортостан.Әңгәмә-дәрес. Нимә ул туған ил? А.Игебаев. Онотманым һине, ауылым.

Контроль диктант.

Хаталар өҫтөндә эш. Уртаҡ ҡылымдың һөйләмдә ҡулланылышы.

М.Кәрим. Ҡайын япрағы тураһында.

Сифат ҡылым.

Үткән заман сифат ҡылым.

Үткән заман сифат ҡылымдың яһалышы.

Киләсәк заман сифат ҡылым.

Киләсәк заман сифат ҡылымдарҙың төрҙәре.

Сифат ҡылымдарҙың исемләшеүе.

Исем ҡылым.

Ап-аҡ ҡарҙар яуа. 6 сәғәт.

К.Кинйәбулатова. Һаумы, аҡ ҡыш!

Ш.Биҡҡолов. Урман.

Ә.Әхмәт-Хужа. Эй, Ҡыш бабай, Ҡыш бабай!

Хәл ҡылым.

Ә. Әһлиуллин. Биҙәкле сана.

Әҫәрҙә дуҫлыҡ, татыулыҡ мотивы.

Ил намыҫы – ир күңелендә. 15 сәғәт.

Р.Шәкүр. Һаҡта тора илдең улдары.

Ф.Аҡбулатова. Атай икмәге.

Хикәйәлә Бөйөк Ватан һуғышының һүрәтләнеше.

Рәүештәр. Уларҙың мәғәнәләре.

В.Исхаков. Кеше күңеле – тәрән даръя.

Һуғыш осоронда тылдағы халыҡтың тормошо.

Рәүеш төркөмсәләре.

Төп рәүештәр.

Ваҡыт рәүештәре.

Урын рәүештәре.

Оҡшатыу-сағыштырыу рәүештәре.

Күләм-дәрәжә рәүештәре.

Сәбәп-маҡсат рәүештәре.

Яҙма эш. Ә.Лотфуллин. Оҙатыу.

Ғәзиздәрҙән-ғәзиз әсәләр. 8 сәғәт.

Г.Юнысова “Әсәйҙәр байрамы”, “Йырлайым әсәйҙәр турында”.

Ф.Иҫәнғолов. Бер ҡаҙаҡ май.

Ә.Бикчәнтәев. Яраланған бүре күҙҙәре.

Г.Яҡупова. Әсәйҙәр ниңә ҡартая?

Теркәүестәр.

Контроль диктант.

Хаталар өҫтөндә эш. Синоним бәйләүестәр.

Эх, күңелле яҙ килә! 4 сәғәт.

Р.Ниғмәти. Яҙ килде, яҙ!

Яҙма эш. Шаулап, гөрләп яҙ килә!

Һ.Дәүләтшина. “Айбикә” повесынан өҙөк.

Ауыл кешеһенең йәшәйеше. Бәйләүестәр.

Тел – тере шишмә. 6 сәғәт.

Ҡ.Аралбай. Башҡорт теле. Ғ.Байбурин. Тыуған илемә.

М.Кәрим. Оҙон-оҙаҡ бала саҡ.

Мостай Кәримдең бала сағы.

Оло инәйҙең йомшаҡ ҡулдары.

Кесе инәй.

Кендектең тормошто таный башлауы.

Йәмле йәй. 5 сәғәт.

М.Ғафури. Болон.

Н.Игеҙйәнова. Өйөрөлмәк.

Әҫәрҙә һүрәтләнгән хәл-ваҡиғаны һүрәтләү.

Контроль диктант.

Үтелгәнде ҡабатлау.

infourok.ru

Рабочая программа по башкирскому языку (7 класс)

Тема

Дәрес

төрө

Сәғ.

һаны

Дата

Телмәр

үҫтереү

Һүҙлек

эше

Йыһазлан –

дырыу

Прак.

Факт.

I сирек (18 сәғәт)

Инеш дәрес.

Башҡорт теле-беҙҙең туған телебеҙ.

инеш

дәрес

мәҡәлдәр һәм

әйтемдәр бу-

йынса әңгәмә

олпат,зирәк,

йор,кәм,кә-

рәҙ

мәҡәлдәр,ши-

ғырҙар,әйтем-

дәр

Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.

нығы-

тыу дәресе

һүрәтләү са-

ралары

ҡәһәрләү,

мыжыҡ,сә-

фәр

“Көҙ” картина –

һы

Синтаксистың төп

маҡсаты

ҡатнаш

дәрес

“Көҙгө тәби-

ғәт”,әңгәмә

офоҡ,япраҡ,

быҫҡаҡ

Анализдар тәр-

тибе

Һүҙбәйләнеш һәм һөй-

ләм.

ҡатнаш

дәрес

“Көҙгө көн”,

инша

ыңғырашыу,

сатнап ауыр-

та,шаҡыл-

дап туңды

Һүҙбәйләнештең яһа-

лыу юлдары.

яңы те-

маны аң-

латыу

туған-тыу-

маса,йәһәт,

өйрәйеп

12.

Эйәртеүле бәйләнеш –

тең төрҙәре.

яңы те-

маны аң-

латыу

Әхмәт Лот-

фуллин- рәс-

сам

тәхет,хо-

көм итеп,

тәфсилләп

13.

Контроль диктант.

тикше-

реү

дәресе

“Контроль дик-

танттар йы-

йынтығы”

14.

Һүҙбәйләнеш һәм ҡуш –

ма һүҙ.

яңы те-

маны

аңлатыу

“Тел асҡысы –

халыҡта”

ят-яман,

атҡолаҡ

15-

16.

Үткәндәрҙе нығытыу.

нығы-

тыу дә-

ресе.

17.

Контроль диктант.

конт-

роль дә-

рес.

дөрөҫ яҙыу күнекмәләрен үҫтереү

“Контроль дик-

танттар йы-

йынтығы”

18.

Хаталар өҫтөндә эш.

хаталы һүҙҙәргә

миҫал дар

II сирек (16 сәғәт)

19.

Һөйләмдең баш киҫәк –

тәре.Эйә менән хәбәр.

яңы те-

маны

аңлатыу.

“Ғәзиз ерем”

хикәйә төҙөү.

ғәйет,йөп-

ләү,түңкә-

реү

таблица

20.

Эйә менән хәбәр ара –

һында һыҙыҡ.

ҡатнаш

дәрес.

“Каруанһа-

рай”

бейә,йекән,

маяҡ

21.

Һөйләмдең эйәрсән ки –

ҫәктәре.Аныҡлаусы.

яңы те-

ма.

“Көҙгө эш –

тәр”әңгәмә

етен,ырҙың,

таблица

22.

Өҫтәлмәлек.

яңы те-

ма.

тәнҡитсе,

мотлаҡ

23.

Тултырыусы.Тура һәм

ситләтелгән .

яңы те-

ма.

ҡыуғын,би-

сара

24.

Изложение.

яҙма эш

дәресе.

һорауҙарға тулы яуап биреү

“Изложениелар

йыйынтығы”

25.

Хәлдәр.Рәүеш хәле.

яңы те-

ма

“Урман –беҙ-

ҙең байлығы-

быҙ”

хур,бағры,

бәрҙе,аҫ,

шәшке

Һүрәттәр,

картиналар

26.

Күләм-дәрәжә хәле.

яңы те-

ма

мәҡәлдәр

факел,мәр-

тәбә,шарла-

уыҡ

мәҡәлдәр

китабы

27.

Урын хәле.

яңы те-

ма

“Башҡортос-

тандың тә-

биғәте”

вариҫ,дәлил

Дидактик материал

28.

Ваҡыт хәле.

яңы те-

ма

“Йыл миҙгел-

дәре”

һырынты

карточкалар

29.

Шарт хәле.

яңы те-

ма

Мәҡәлдәр

юлдаш,те-

рәк

мәҡәлдәр

яҙылған плакат

30.

Сәбәп хәле.

яңы те-

ма

рәнйыу,ләғ-

нәт,ҡол,

хурлыҡ

“Күнегеүҙәр йы-

йынтығы”

китабы

31.

Маҡсат хәле.

яңы те-

ма

шаҡарып

ҡуйыу

32.

Кире хәлдәр.

яңы те-

ма

Мәҡәлдәр

һәм әйтем –

дәр

тиреҫ,әүәл-

ге,мәхрүм,

һыртлау

“Мәҡәлдәр һәм әйтемдәр”

китабы

33.

Үткәндәрҙе ҡабатлау.

ҡабат-

лау дә-

ресе

Контроль һорауҙарға яуап биреү

конферен-

ция,патрон-

таш

билеттар,схе-

малар

34.

Контроль диктант.

контроль

дәрес

Дөрөҫ яҙыу күнекмәләрен

үҫтереү

“Контроль дик-

танттар йыйын-

тығы”

III сирек (18 сәғәт)

35.

Ике составлы һөйләм –

дәр.Билдәле эйәле һөй-

ләм.

яңы те-

ма

Мәҡәлдәр

ғәҙәт,сы-

быртҡы,на-

мыҫ,пәйғәм-

бәр

Дидактик материал

36.

Билдәһеҙ эйәле һөйләм.

яңы те-

ма

әҙәби әҫәр-

ҙәр

ойоҡбаш,
райком

37.

Эйәһеҙ һөйләм.

яңы те-

ма

мөмкинсе-

лек

38.

Атама һөйләм

яңы те-

ма

фажиға,

яман,гүр

39-40.

Үткәндәрҙе ҡабатлау.

нығы-

тыу дә-

ресе

дид.материал,

карточкалар

41.

Контроль диктант.

контроль

дәрес

Дөрөҫ яҙыу күнекмәләрен

үҫтереү

“Контроль дик-

танттар йыйын-

тығы” китабы

42.

Хаталар өҫтөндә эш.

хаталы һүҙҙәргә

миҫал дар

43.

Тулы һәм кәм һөйләмдәр.

ҡатнаш

дәрес

“Ҡыш” тема-

һына һөйләм-

дәр

ылаусы,ғө-

рөф-ғәҙәт,

шәүлә,ҡор –

бан

44-45.

Тиң киҫәкле һөйләмдәр.

Тыныш билдәләре.

ҡатнаш

дәрес

Нөктәләр урынына тыныш билдәләре

взвод,ҡабыр-

ға,арена,би-

на,хәйерсе

таблица

46.

Изложение.

яҙма эш

дәресе

План буйынса һөйләү

“Изложениелар

йыйынтығы”

Тиң киҫәктәр эргәһендә

дөйөмләштереүсе һүҙ –

ҙәр.

яңы те-

ма

ҡыуыш,фә-

рештә,шай-

тан,һыбай,

орсоҡ

48.

Өндәш һүҙҙәр.Тыныш

билдәләре.

яңы те-

ма

Диалог төҙөү

ерән,егет

күрке,ятһыу,

ҡөҙрәт

таблица,схема-

лар

Инша.

ижади

эш дәрес

Хат яҙырға өйрәтеү

50.

Инеш һүҙ һәм инеш һөй –

ләмдәр.

яңы те-

ма

бәлки,һис,

шикһеҙ,

ағай-эне

51.

Конторль диктант.

конторль

дәрес

Дөрөҫ яҙыу күнекмәләрен

үҫтереү

“Диктанттар

йыйынтығы”ки-

табы

52.

Хаталар өҫтөндә эш.

хаталы һүҙҙәргә

миҫал дар

IV сирек (18 сәғәт)

53.

Һөйләмдең айырымлан-

ған эйәрсән киҫәктәре.

Айырымланыу тураһын-

да төшөнсә.

яңы те-

ма

“Һаумы,яҙ апай!”Һөй-

ләмдәр төҙөү

дәрәжә,

ҡырсын

һүрәттәр,

картиналар

54.

Өҫтәлмәлектәрҙең айы-

рымланыуы.

яңы те-

ма

өмөт,шик,

һынсыл күҙ,

ыҫпай,томра

55.

Аныҡлаусыларҙың айы –

рымланыуы.

яңы те-

ма

суҡынған,

һатлыҡ,меҫ-

кен,дуңғыҙ

56.-

Хәл әйтемдәре һәм

уларҙың үҙенсәлеге.

яңы те-

ма

әйтемдәр

ялҡып бө —

төү,саҡы –

рым,арыҡ –

ланыу,саба-

та

58.

Картина буйынса инша.

ижади

эш дә-

ресе

инша яҙыу

серҙәре

картиналар

59.

Тура һәм ситләтелгән

телмәр.

ҡатнаш

дәрес

диалог

һағыш,их-

тыяр

60.

Тыныш билдәләре.

ҡатнаш

дәрес

Әкиәт сыға-

рыу

тентеү,

ҡәҙер-хөр-

мәт,хәтәр,

ҡумта

дид.материал

61.

Диалог.

ҡатнаш

дәрес

Диалог

идара,күтәр-

мә

һүрәттәр,таб-

лица

62.

Цитаталар.

яңы те-

ма

тапҡыр һүҙ-

ҙәр,фонд

63.

Изложение.

яҙма эш

дәресе

План төҙөргә өйрәтеү

“Изложениелар

йыйынтығы”ки-

табы

64-

65.

Үткәндәрҙе ҡабатлау.

нығы –

тыу дәр-

рес

тест һорау-

ҙарына яуаптар

карточкалар,

схемалар

Контроль диктант.

конторь

дәрес

Дөрөҫ яҙыу күнекмәләр

“Диктанттар

йыйынтығы”ки-

Хаталар өҫтөндә эш

Биремдәр карточкаһы

68-

70.

Бөтә үтелгәндәрҙе йомғаҡлау.

йомғаҡ-

лау дә-

ресе.

тестар,дид.ма-

териал

infourok.ru

Рабочая программа по башкирскому языку (7 класс)

Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение

«Гимназия № 1» городского округа город Салават

Республики Башкортостан

УТВЕРЖДАЮ

Директор МБОУ «Гимназия № 1»

г. Салавата

______________

Л.В. Давыдова

Приказ от

__________

№___

Рабочая программа по предмету «Башкирский язык» уровень образования: основное общее образование, 7 класс срок реализации: 2016-2017 учебный год количество часов в неделю: 2 часа

Программа составлена на основе примерной программы по башкирскому языку (на башкирском языке). Авторы: Габитова З.М. — Уфа: Китап,2012.-48с. УМК: Башкирский язык: учебник для учащихся 7 класса общеобразовательных организаций с русским языком обучения (для изучающих башкирский язык как государственный): на башк. яз. Авторы: Габитова З.М., Усманова М.Г. — Уфа: Китап, 2015. — 136 с.

Составитель:

Тухватуллина Рамиля Валиахметовна, учитель башкирского языка и литературы высшей квалификационной категории

СОГЛАСОВАНО

Протокол заседания кафедры

гуманитарных предметов

от «___»_______20___ г. №____

СОГЛАСОВАНО

Заместитель директора по учебно- воспитательной работе

_________ / Ф.А.Хисматуллина «____»_____________20___ г.

Уҡыусыларҙың белем кимәленә талаптар

Уҡыусыларҙың башҡорт телендә һөйләгәнде, уҡығанды, радио-телетапшырыуҙар тыңлағанды аңлау күнекмәләре булдырыу (аудирование).
Башҡорт теленең өндәрен, һүҙҙәрен дөрөҫ әйтеп, үҙ-ара һөйләшергә, тәҡдим ителгән темалар. Ситуациялар буйынса һөйләргә өйрәтеү.
Һәр класс өсөн махсус төҙөлгән дәреслектәрҙәге, уҡыу һәр ҡулланмаларындағы текстарҙы башҡорт телендә сыға торған “Йәншишмә”, Аҡбуҙат, Аманат, Шоңҡар, Йәшлек гәзит-журналдарын үҙ аллы һәм аңлы уҡыу күнекмәләрен биреү (чтение)
Аралашыуҙа кәрәк була торған типик һөйләмдәрҙе күсереп, үҙ фекерҙәрен билдәле кимәлдә үҙ аллы яҙыу күнекмәләрен булдырыу (элементарное письмо)
Башҡорт телен өйҙә, йәмәғәт тормошонда, хеҙмәт процесында практик файҙаланырға өйрәтеү.
Башҡорт телен практик өйрәнеүгә бәйләү. Балаларҙы башҡорт халҡының тарихы, мәҙәниәте, сәнғәте, әҙәбиәте, милли йолалары, башҡорт халҡының күренекле шәхестәре, уларҙың эшмәкәрлеге, ижады һ.б. менән таныштырыу, балаларҙы башҡорт донъяһына алып инеү, башҡорт халҡына, үҙҙәрен йәшәгән төйәккә ихтирам һәм һөйөү тәрбиәләү.

Дөйөм белем биреү буйынса икенсе быуын федераль дәүләт стандарттары талаптарына нигеҙләнеп, планлаштырылған һөҙөмтәләргә ярашлы уҡыу программаһында баланың кешелек сифаттарын үҫтереү, уны мәҙәниле шәхес итеп тәрбиәләү тәү сираттағы маҡсаттар тип танылды. Киләһе уҡыу йылынан башлап дөйөм белем биреү мәғариф учреждениеларының бөтәһе лә яңы стандарттар буйынса эшкә тотонасаҡ.

Яңы стандарттарға ярашлы уҡыу сифатын өйрәнгәндә, йәғни тикшереү процесында, түбәндәге һөҙөмтәләр күҙаллана:

— предмет буйынса белем кимәле;

— метапредмет кимәл;

— шәхси үҫеш кимәле.

Предмет кимәле. Уҡыу предметын өйрәнеүҙә яңы белем үҙләштереү, уны эшкәртеү һәм ҡулланыу өлкәһендә тейешле тәжрибә туплау.

Метапредмет кимәл. Универсаль эш төрҙәренә өйрәтеү: танып-белеү, регулятив һәм коммуникатив эшмәкәрлек, йәғни баланы үҙ аллы уҡыуға, белем алыуға өйрәтеү.

Шәхси үҫеш кимәле. Баланы шәхес итеп үҫтереү, кешелек сифаттарын тәрбиәләү. Уны үҙ аллы үҫешкә, камиллашыу оҫталығына өйрәтеү. Һөҙөмтәлә уҡымышлы, үҙ еренең, иленең, халҡының ҡиммәттәренә төшөнгән, уны һанлаған һәм һаҡлаған, яҡлаған социум итеп формалаштырыуға башланғыс нигеҙ һалыу.

Яңы стандарт сиктәрендә мәктәп балаларында универсаль уҡыу оҫталығын формалаштырыу тураһындағы программа уҡытыу процесын ойоштороуҙа, уҡыу һөҙөмтәләрен планлаштырыуҙа, уларҙы диагностикалау, анализлау һәм башҡа төр эштәрҙе башҡарғанда төп ориентир ролен үтәй. Уның төп асылы-баланы уҡыу эшмәкәрлегенә, йәғни үҙ аллы әүҙем белем алыуға күнектереү. Универсаль уҡыу оҫталығы мәғарифтың төп маҡсатына ярашлы йөкмәткеһе, мәғәнәүи асылы яғынан дүрт төргә бүленә. Мәҫәлән,

Шәхес булараҡ универсаль уҡыу оҫталығына эйә булыу (уҡыусы статусын ҡабул итеү, әхлаҡи-рухи нормаларҙы үҙләштереү, ҡылыҡ-фиғелеңде этик ҡанундарға ярашлы көйләү, мөхиттә үҙ урыныңды табыу, үҙ-ара мөнәсәбәт ҡора белеү һ.б.)
Ойоштороу (регулятив) оҫталығы. Был төр уҡыусыны уҡыу эшмәкәрлегенә йәлеп итеү, йәғни, яңы белемгә эйә булыу маҡсатында билдәле бер эш төрҙәренә (маҡсатты күҙаллау, эште планлаштырыу, прогнозлау, тикшереү, коррекция, баһалау) өйрәтеүҙе күҙ уңында тота.
Танып-белеү оҫталығы. Универсаль уҡыу оҫталығының был төрө баланы кәрәкле мәғлүмәтте эҙләй һәм таба белергә; маҡсат, уҡыу мәсьәләһе ҡуйырға; яҙма һәм телдән уйлағанды әйтеп бирергә; аңлы уҡыу күнекмәһе барлыҡҡа килтерергә, уны белем, мәғлүмәт алыу ысулы итеп ҡулланырға күнектереү.
Коммуникатив оҫталыҡ. Был универсаль эш төрө баланы кеше менән мәҙәниле мөғәләмә итеүгә өйрәтеүҙе күҙ уңында тота. Бала диалогта әүҙем ҡатнашырға, әңгәмәләшеүсеһенең фекерен ҡабул итергә, уның позицияһын яҡларға, ә кәрәк саҡта үҙенең әйткәнен тыныс ҡына иҫбатлай, яҡлай белергә; эште күмәкләп йә парлашып, төркөмдә кәңәшләшеп башҡарырға өйрәнергә тейеш. Төркөмдәргә ойошоп эшләгәндә эште планлаштырырға, уны үҙ-ара килешеп үтәргә; эш процесында тыуған проблемаларҙы кәңәшләшеп хәл итергә, бәхәс тыуған осраҡта партнёрҙар араһындағы көсөргәнешлекте йомшартырға; мәғлүмәт алыу, нимәнелер асыҡлау маҡсатында һорау ҡуя белергә һ.б.

Компетентлыҡ-ул кемдеңдер ниндәйҙер һорауҙар тупланмаһы тураһында яҡшы хәбәрҙар булыуы. Шулай уҡ хоҡуҡтары, бурыстары.

Компетентлыҡ формалаштырыу түбәндәге төп бурыстарҙы сисеүҙе күҙ уңында тота: төрлө яҡлап үҫешкән уҡыусы тәрбиәләү, уның фекерен, тел интуицияһын, һәләтен, телмәр һәм аралашыу мәҙәниәтен, үҙ аллы белем алыу һәләтен үҫтереү. О.Е.Лебедев буйынса, компетентлыҡ- ул эшмәкәрлектең универсаль һәм специаль сараларын, үҙ белемдәрен, тәжрибәләрен ҡулланып, уҡыусыларҙың билдәле кимәлдә айырым проблемаларҙы хәл итә алыуы. Һәр төр компетентлыҡтың үҙенә генә хас йөкмәткеһе бар. Коммуникатив компетентлыҡ үҙ эсенә телмәрҙе аңлау һәләтен, лингвистик телмәрҙең мөһим ттөшөнсәләрен белеүҙе, стилдәр, телмәр төрҙәрен, һүрәтләү, хикәйәләү, әңгәмәләшеүҙең төҙөлөшөн, һөйләмдәрҙең текста бәйләнешен, кәрәкле тел формаһын, коммуникатив ситуацияға бәйле әйтелеү алымын һайлап белеүҙе ала. Коммуникатив компетентлыҡ-телмәр эшмәкәрлеге процесында тел сараларының телмәр мотивы, ниәте, темаһы, сфераһы һәм ситуацияһы менән берлектә дөрөҫ эш итеү һәләте.

Башҡорт теле дәрестәрендә балаларҙың коммуникатив компетентлығын үҫтереү өсөн уҡытыу методтары һәм алымдары заман талаптарына ярашлы булырға тейеш. Улар түбәндәгеләр:

— уҡыусыларҙың йәшен, шәхси үҙенсәлектәрен күҙ уңында тотоу;

— уҡытыуҙа яңы технологиялар ҡулланыу кеүек эштәр башҡарыу;

— коммуникатив компетентлыҡты үҫтереү өсөн уҡытыусы төрлө алымдарҙы системалы итеп ҡулланыуы һәм уларҙың программа талаптарына яуап биреүе;

— коммуникатив компетентлыҡ телмәр эшмәкәрлегенең 4 төрөнөң дә (тыңлап аңлау, һөйләү, уҡыу, яҙыу) актив үҫешен белдерә. Һөйләргә өйрәтеү барышында диалогик һәм монологик телмәр иғтибар үҙәгендә була;

— диалогик телмәр уҡыусыларҙы төрлө темаларға әңгәмәләшә белеүҙе, үҙ фекерҙәрен төплө, асыҡ итеп бирә белеүҙе күҙ уңында тота;

— монологик телмәр төрлө ваҡиғаларҙы һөйләү, һүрәтләй белеүҙе талап итә, уҡығандың йөкмәткеһен, идеяһын, темаһын текстҡа таянып әйтә белеү, таныш текстҡа мөнәсәбәтен белдереүҙе аңлата.

7 класс өсөн телмәр күнекмәләре:

Өйрәнелгән әҫәрҙәрҙең авторын, исемен белеү;
Яҙыусы ижад иткән художестволы картиналарҙы уйлап күҙ алдына баҫтырыу;
Эпик һәм лирик әҫәрҙе айыра белеү;
Программала ятлау өсөн тәҡдим ителгән әҫәрҙәрҙең тексын ятлау, 8-10 шиғырҙы яттан тасуири һөйләй белеү.
Художестволы, фәнни популяр һәм публицистик текстарҙы ҡысҡырып, етеҙ уҡыу;
Художестволы әҫәрҙәрҙе тасуири уҡыу;
Ҙур булмаған хикәйәләрҙе йәки уларҙың өҙөктәрен һөйләп биреү.
Йәмғиәт тормошонда телдең роле; туған телдең әһәмиәте;
Фонетика, телмәр өндәре, ижек, баҫым, һуҙынҡы һәм тартынҡы өндәр;
Графика, алфавит; хәрефтәрҙең өндәрҙе сағылдырыуы төшөнсәләре;
Лексика; һүҙҙең лексик мәғәнәһе; һүҙҙең тура һәм күсмә мәғәнәһе; синоним, антоним, омоним;
Исемдәрҙең һан, килеш менән үҙгәреше, күплек һәм килеш ялғауҙарының дөрөҫ яҙылышы, яңғыҙлыҡ исемдәрҙең дөрөҫ яҙылышы;
Ҡылымдарҙың заман, һан, зат менән үҙгәреше;
Ярҙамсы һүҙ төркөмдәре, уларҙың яҙылышы, һөйләмдәге роле;
Ижади диктанттар, изложениелар һәм иншалар яҙыу.

II.Уҡытыу предметының төп йөкмәткеһе.

Яңынан мәктәпкә (5 сәғәт)

Мәктәп, уҡыу, китап, икмәк, уңыш, емеш-еләк тураһында мәҡәлдәр, әйтемдәр, йомаҡтар менән танышыу.

Грамматика:

6-сы класта үтелгәндәрҙе ҡабатлау.

Ауыл тормошо (6 сәғәт)

Грамматика:

Ҡылым. һүҙбәйләнеш. һөйләм төҙөлөшө.

Башкортостан буйлап сәйәхәт (7 сәғәт)

Грамматика:

Яңғыҙлыҡ исемдәр.

Спорт. Спорт кәрәк-ярактары (8 сәғәт)

Башкортостанда спорт төрҙәре. Спорт өлкәһендә данлыҡлы кешеләр.

Грамматика:

Башҡорт теленең үҙенсәлекле хәреф, өндәре, һөйләм төрҙәре.

Мин һәм беҙҙең ғаилә (12 сәғәт)

Грамматика:

Ҡылым. Ҡылымдарҙың заман, зат, һан менән үҙгәреше.

Әсәй, өләсәйҙәрҙең изгелеге, ҡәҙере хаҡында әҫәрҙәр уҡыу, йөкмәткеһе өҫтөндә эш төрҙәре башҡарыу, һүҙлек байлыҡтарын арттырыу. «Катын-ҡыҙҙар байрамы тураһында әңгәмәләр, иртәлектәр үткәреү, данлыҡлы ҡатын-ҡыҙҙар менән осрашыуҙар ойоштороу.

Грамматика:

Теркәүес тураһында төшөнсә. Теҙеү теркәүестәре.

Сәнғәт оҫталары. (8 сәғәт)

Грамматика:

Эйәртеү теркәүестәре. Теркәүестәрҙең дөрөҫ яҙылышы. Теркәүес темаһын нығытыу.

Исемең матур, кемдәр ҡушҡан? (6 сәғәт)

Грамматика: Бәйләүестәр. Яңғыҙлыҡ исемдәрҙе дөрөҫ яҙыу ҡағиҙәһен ҡабатлау.

Борон-борон заманда… (5 сәғәт)

Грамматика:

Киҫәксә тураһында төшөнсә.Киҫәксәләрҙең бүленеше. Киҫәксәләрҙең дөрөҫ яҙылышы.

Берҙәмлек, дуҫлыҡ, тыныслыҡ (7 сәғәт) Иң төп темаларҙың береһе — берҙәмлек, дуслык, тыныслыҡ. Бында тик кешеләр араһындағы дуҫлыҡ тураһында ғына һөйләшеү бармаясаҡ, ә халыҡ-ара булған мөнәсәбәттәр ҙә иғтибар үҙәгендә торорға тейеш. Был тема буйынса уҡыусыларҙы аңлап фекер йөрөтөргә һәм һөйләй белергә өйрәтеү. Уҡылған әҫәрҙәрҙең йөкмәткеһе буйынса фекер алышыу, әңгәмә ойоштороу.

Грамматика:

Мөнәсәбәт һүҙҙәр. Ымлыҡтар. Уларҙың дөрөҫ яҙылышы.

Йәмле йәй (4 сәғәт)

Йәй миҙгеленең үҙенсәлектәрен билдәләү. Уҡыусыларҙың һүҙ байлығын арттырыу, һөйләү һәм яҙыу телмәрен үҫтереү. Тәбиғәтте күҙәтеү, алған тәьҫораттар буйынса фекер алышыу. Был айҙарҙа уҙғарылған Милли байрамдар менән таныштырыу, улар тураһында белгәндәрен һөйләү. Балаларҙың йәйге ялы, хеҙмәте, ололарға ярҙамы тураһында әҫәрҙәр уҡыу һәм әңгәмәләр үткәреү.

Грамматика:

Ярҙамсы һүҙ төркөмдәре, уларҙың яҙылышы, һөйләмдәге роле.
Ижади диктанттар, изложениелар яҙыу.

III. Тематик планлаштырыу

План.	Үткәр.	Иҫкәрмә

	Яңынан мәктәпкә-5 сәғәт
1	М. Кәрим. Уҡытыусыма.VI класта үтелгәндәрҙе ҡабатлау.
2	Сифат дәрәжәләрен ҡабатлау.
3	Т.Дәүләтбирҙина. Миҙгелдәр.Вв өн-хәрефе.
4	Китапханала.
5	Контроль диктант .Ҡара алтын.
	Ауыл тормошо-6 сәғәт
6	Хаталар өҫтөндә эш. Икмәк үткән юл.
7	Алтын башаҡтар. Һөйләм.
8	Д.Булгакова.”Илһам донъяһы”. Һөйләм төҙөлөшө.
9	Т.Йосопов. Икмәк еҫе. Һөйләмдә һүҙҙәр тәртибе.
10	Н.Мусин. Тәбиғәтте һаҡлау. Текст төҙөлөшө.
11	Бал ҡорто. Хеҙмәт һәм икмәк тураһында мәҡәлдәр.
	Башҡортостан буйлап сәйәхәт-7 сәғәт
12	М.Кәрим. Башҡортостан. Исем.
13	Урал. Уртаҡлыҡ һәм яңғыҙлыҡ исемдәр.
14	Р.Ғарипов. Урал йөрәге.
15	Урал имәне. Кластан тыш уҡыу.
16	Арҡайым. Исем.
17	Мин Уралда йәшәйем. Исемдәрҙең дөрөҫ яҙылышы.
18	Заһир Исмәғилев.Һүҙбәйләнеш,һөйләм.
	Спорт кәрәк-яраҡтары-8 сәғәт
19	Спорт – ул һаулыҡ. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәре.
20	Беҙҙең ғаилә ярышта. Тексты өлөштәргә бүлеү.
21	Һаулығың – байлығың. Һөйләмдә һүҙҙәр тәртибе.
22	Н.Иҙелбай. Беҙҙең катокта. Милли спорт. Изложениеға әҙерлек.
23	Изложение. Башҡорт халыҡ уйындары.
24	Хаталар өҫтөндә эш. Иппотерапия.
25	Башҡортостан ҡалаларында спорт. Һөйләм төрҙәре.
26	Ғ.Рамазанов. Яңы йыл менән! Ҡотлау тексын яҙыу.
	Мин һәм беҙҙең ғаилә-12 сәғәт
27	К.Шафиҡова. Әсәй күҙҙәре.
28	Контроль диктант. Шәжәрә.
29	Хаталар өҫтөндә эш.
30	Әсә һүҙе. Ҡылымдарға өҫтәмә мәғәнә биреүсе һүҙҙәр.
31	Ҡошҡа әйләнгән әбей. Ҡылымдарҙың заман формаһы.
32	Беҙҙең ғаилә. Ярҙамсы. Ҡылымдарҙың зат, һан менән үҙгәреше.
33	Шәжәрә. Кластан тыш уҡыу.
34	Дуҫ – дуҫтың көҙгөһө. Интонация буйынса һөйләм төрҙәре.
35	Ғаилә, ата-әсәләр тураһында мәҡәлдәр һәм әйтемдәр. Ҡылым тураһында үткәндәрҙе ҡабатлау.
36	Ф.Рәхимғолова. Беҙҙең әсәй. Теркәүестәр.
37	Й.Солтанов. Ҡәнәфер сәскәһе.
38	Р.Назаров.Яҙ килә.
	Сәнғәт оҫталары-8 сәғәт
39	Х.Әхмәтов. Тыуған ауылым.
40	Нимә ул Тыуған ил? Эйәртеү теркәүестәре.
41	Башҡорт милли музыка ҡоралдары. Теркәүестәрҙең төрҙәре.
42	Ҡумыҙсы Р.Заһретдинов. Теҙеүсе теркәүестәр.
43	Һүҙбәйләнеш.
44	Мәшһүр бейеүсе Рәшиҙә Туйсина. Теҙеүсе теркәүестәрҙең дөрөҫ яҙылышы.
45	Башҡорт халыҡ бейеүҙәре. Эйәртеү теркәүестәре.
46	Теркәүес тураһында үткәндәрҙе ҡабатлау.
	Исемең матур, кемдәр ҡушҡан?-6 сәғәт
47	Исемдәрҙә – ил тарихы. Бәйләүестәр.
48	Бәйләүестәр.
49	Боронғо башҡорт исемдәре. Бәйләүестәрҙең дөрөҫ яҙылышы.
50	Бәйләүестәрҙең дөрөҫ яҙылышы.
51	Контроль күсереп яҙыу . Ағиҙел.
52	Хаталар өҫтөндә эш.
	Борон-борон заманда-5сәғәт
53	Нимә ул әкиәт?
54	Ҡан-ҡәрҙәш. БХӘ.
55	Киҫәксәләр.
56	Ф.Туғыҙбаева.Тайыштабан ниңә уйнарға сыҡманы? Кластан тыш уҡыу.
57	Башҡорт халыҡ ижады. Әкиәттәр. Йомаҡтар.
	Берҙәмлек, дуҫлыҡ, тыныслыҡ-7 сәғәт
58	Ш.Бикҡол. Тыныслыҡ кәрәк. Киҫәксәләрҙең дөрөҫ яҙылышы.
59	К.Кинйәбулатова. Дуҫтарым күп. Мөнәсәбәт һүҙҙәр.
60	Р.Мөхәммәтов. Тауышһыҙ Талип. Мөнәсәбәт һүҙҙәрҙең яҙылышы.
61	С.Әлибай. Ҡайын һыуы.
62	Урман – ҙур байлыҡ.
63	Ярҙам. Һөйләмдә һүҙҙәр тәртибе.
64	Пушкин һәм китаптар.Ымлыҡтар.
	Йәмле йәй-4 сәғәт
65	З.Ҡотлогилдина. Йәй. Б.Бикбай. Лагерь иртәһе. Һөйләм төрҙәрен ҡабатлау.
66	Контроль диктант. Лагерь.
67	Хаталар өҫтөндә эш. Н.Ҡотдосов, Х.Әйүпов. Ҡырмыҫҡалар.
68	Йәмле йәй. Грамматика буйынса үткәндәрҙе ҡабатлау.

infourok.ru

Рабочая программа по башкирскому языку 7 класс

7 класс

Темалар

I сирек

С242тт2р б1ленеше

!тк2реле1 ва7ыты

И9к2рм2л2р

Баш7орт теле – бе66е8 ту4ан телебе6

Синтаксис. №16б2йл2неш.

№16б2йл2шешт2р6е8 я3алыу юлдары

Эй2рте1ле б2йл2неш т0р62ре.Ярашыу.

Эй2рте1ле б2йл2неш т0р0 – баш7арылыу, й2н2ш2лек.

Инеш диктант. «Изгелек-йөрәк хазинаһы.»

Хаталар 09т0нд2 эш. Эй2рте1ле б2йл2неш т0р0 – 30йк2ле1.

Эй2рте1ле б2йл2неш т0р62рен 7абатлау. Тест.

Ны4ын4ан 316б2йл2нешт2р..

№0йл2мде8 баш ки92кт2ре. Эй2 мен2н х2б2р ара3ында 3ы6ы7.

Аны7лаусы.Тиң һәм тиң булмаған аныҡлаусылар.

)9т2лм2лек.

Тултырыусы.

Өйрәтеү изложениеһы.«Салауат һәйкәле»

Хаталар 09т0нд2 эш. !телг2нд2р6е 7абатлау.

Х2лд2р. Р21еш, к1л2м-д2р2ж2 х2лд2ре.

Урын, ва7ыт х2лд2ре.

Шарт, с2б2п х2лд2ре

Ма7сат, кире х2лд2р.

«№0йл2мде8 эй2рс2н ки92кт2ре» тема3ы буйынса зачет

Ике составлы 30йл2мд2р. Бер составлы 30йл2мд2р.

Билд2ле эй2ле 30йл2м. Билд23е6 эй2ле 30йл2м.

Эй23е6 30йл2м. Атама 30йл2мдәр.

Изложение.«Ир егеткәй менән ат башы»

Хаталар 09т0нд2 эш.

Тулы 32м к2м 30йл2мд2р.

Ти8 ки92кле 30йл2мд2р. Ти8 ки92кт2р эрг23енд2 тыныш билд2л2ре.

Өндәш 31662р. Өндәш 31662р эргәһендә тыныш билдәләре.

Инеш һүҙ һәм инеш һөйләмдәр.

Айырымланыу тураһында төшөнсә.Өҫтәлмәлектәрҙең айырымланыуы.

Хәл әйтемдәренең айырымланыуы.Ҡабатлау.

Тура 32м ситл2телг2н телм2р. Тура телм2рле 30йл2мд2р. Улар6а тыныш билд2л2ре.

Контроль диктант.

Хаталар 09т0нд2 эш. Диалог, цитаталар.

Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.Йомғаҡлау.

infourok.ru

КТП по башкирскому языку 7 класс 2016-2017

Дата

Дәрес темаһы

Йөкмәткенең

өлөштәре

Уҡыусы эшмәкәрлеге

Өй эше

план

факт

I. ЯҢЫНАН МӘКТӘПКӘ (6 сәғәт)

1 сентябрь — Белем көнө.

Башҡорт теленең

үҙенсәлекле өндәре

Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен ҡабатлау.

Үҙенсәлекле өн-хәрефтәрҙе дөрөҫ әйтеү күнекмәләре; тасуири уҡыу, һүрәт өҫтөндә эш

«Беренсе сентябрь -Белем көнө» тигән темаға хикәйә төҙөргә

М. Кәрим «Уҡытыусыма»

Һуҙынҡы һәм тартынҡы өндәр.

Һуҙынҡы һәм тартынҡы өндәрҙе ҡабатлау.

М.Кәримдең биографияһы менән танышыу.

Тасуири уҡыу, һорауҙарға яуап биреү, һүҙлек эше, тәржемә итеү

1)М.Кәримдең
«Уҡытыусыма»
шиғырын ятларға;

Т.Дәүләтбирҙина.

«Миҙгелдәр».

Башҡорт

алфавиты

Йыл миҙгелдәре менән таныштырыу.Алфафитты ҡабатлау.

Тасуири уҡыу, һорауҙарға яуап биреү, һүҙлек эше, тәржемә итеү, һөйләмдәр төҙөү

10-сы күнегеү

К.Паустовскийҙан

«Әсә теле….» Исемдәрҙең килеш менән үҙгәреше

Яңы һүҙҙәр менән танышыу.Исемдәрҙең килеш менән үҙгәреүен аңлатыу.

1) Тел тураһында мәҡәлдәр яҙ, 2) Кеше, ауыл, бойҙай һүҙҙәрен килеш менән үҙгәртеү

Ә.Әсәҙуллина «Хушлашыу»

Һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр.

Көҙ темаһына ҡараған һүҙҙәр менән танышыу.Һүҙбәйләнештәр төҙөргә өйрәтеү.

Тасуири уҡыу, һорауҙарға яуап биреү, вариант буйынса эш

1)Инша яҙырға
әҙерләнергә;

2)Грамматик мате-
риалды ҡабатларға

Инша «Көҙ»

Көҙ темаһына инша яҙырға өйрәтеү.

Инша яҙыу

1)Теорияны ҡабат-
ларға;

2)13-сө күнегеү

II. АУЫЛ ТОРМОШО (7 сәғәт)

Хаталар өҫтөндә эш.

Ауыл тормошо, кешеләре

Ауыл тормошо тураһында аңлтыу.

Икмәк тураһында мәҡәлдәр яҙып килергә

«Алтын башаҡтар»

Әкиәте.

Нығынған һүҙбәйләнештәр.

Башҡорт халыҡ әкиәттәре менән таныштырыу.

1)«Мин — ярҙамсы»
шиғырын ятларға;

2)18-се күнегеү (пункт)

Мәҡәлдәр.Һүҙбәйләнеш.

Һөйләм төҙөлөшө. Текст

Башҡорт халыҡ мәҡәлдәре менән таныштырыу.Һүҙбәйләнештәре.һөйләм төҙөргә өйрәтеү.

Текстың темаһын, төп фекерен билдәләү, һүрәтләү сараларын табыу Шиғырҙы яттан һөйләү, текст өҫтөндә эш

22-се күнегеүҙе тамамларға

Т. Йосопов «Икмәк еҫе». Сифат ҡылым

Т.Йосопов

ижады менән таныштырыу.

Икмәк хеҙмәтенә

«Ҡан-ҡәрҙәш» әкиәтен уҡырға; «Икмәк бөтә нәмәгә лә баш» тигән темаға бәләкәй инша яҙырға

Н. Мусин тәбиғәт тураһында.

Ҡылым.

Тәбиғәт күренештәре менән таныштырыу.Ҡылымдарҙы ҡулланып һөйләмдәр төҙөү.

25-се бит.11-се күнегеү

Бал ҡорто.Исем.

Башҡорт балы тураһында таныштырыу.

Исемдәр менән һөйләмдәр төҙөү.

1)28-се бит.20-се күнегеү;

2)Башҡорт балы тура-
һында материалдар
туплап килтерергә

Изложение ”Мәктәпкә тәү барған көн”

(77-се б.)

Изложение яҙырға өйрәтеү.

Изложениеның тулы булыуына һәм һөйләмдәрҙең стилистик яҡтан дөрөҫ төҙөлөүенә иғтибар итеү

2)«Үҙеңде тикшер»

III.БАШҠОРТОСТАН БУЙЛАП СӘЙӘХӘТ (8 сәғәт)

Хаталар өҫтөндә эш. Башҡортостан буйлап сәйәхәт

Башҡорт балы тураһында һөйләмдәр төҙөү.Яңы һүҙҙәр менән танышыу.

1)Башҡортостан тураһында әҫәрҙәр килте-
рергә

2)33-сө бит.2-се күнегеү

Яңғыҙлыҡ исемдәр. «Урал» халыҡ йыры

Башҡорт халыҡ йырҙары менән таныштырыу.

«Урал» шиғырының ике строфаһын ятларға; берәй халыҡ йырының тарихын яҙып

28.10

Контроль диктант “Янғантау”

( 54- се б.)

Үтелгәндәрҙе системалаштырыу

1.11

Р. Ғарипов. Тормош юлы һәм ижады

Р.Ғариповтың тормош юлы менән таныштырыу.

Р. Ғариповтың тормошо һәм ижады тураһында хәбәрҙар

Шиғырҙы тасуири уҡырға

Х. Назар «Урал

имәне»

Х. Назарҙың тормошо һәм ижады менән танышыу.

36-сы бит күнегеү. 9-сы күнегеү

Арҡайым. Тәбиғәт һәйкәлдәре

Башҡортостандың иҫтәлекле урындары менән танышыу.

Башҡортостандың иҫтәлекле урындары, тәбиғәт һәйкәлдәре тураһында хәбәрҙар булыу һәм һөйләй белеү

38-се бит 14-се күнегеү (уҡырға, һөйләргә өйрәнергә)

Изложение “Арҡайым”

(дәреслек).

Изложениеның тулы булыуына, һөйләмдәрҙең стилистик яҡтан дөрөҫ төҙөлөүенә иғтибар итеү

Грамматик материалды ҡабатларға

IV. СПОРТ КӘРӘК-ЯРАҠТАРЫ (8 сәғәт)

Спорт. Беҙҙең ғаилә -ярышта

Спорт темаһына ҡағылышлы һүҙҙәр менән танышыу.

42-се бит.1-секүнегеү (күсереп яҙырға)

Спорт өлкәһендә данлыҡлы кешеләр. «Китапханала» тексы өҫтөндә эш.Сифат.

Башҡортостандан сыҡҡан билдәле спортсылар тураһында белешмә биреү.

«Яратҡан спортсым» проектын әҙерләргә

«Футбол» тексы өҫтөндә эш.

Текст төҙөргә өйрәтеү.

Футбол темаһына ҡараған лексиканы ҡулланып текст төҙөй белеү

«Яратҡан футболсым» тигән темаға бәләкәй инша яҙырға

Т. Яблонскаяның

«Иртә» картинаһы

Буйынса инша

Картина буйынса инша яҙырға өйрәтеү.

1)Грамматик матери-
алды ҡабатларға;

2)18-се күнегеү

Хаталар өҫтөндә эш.

Р.Әйүпов. Милли уйындар.

Хаталар өҫтөндә эш эшләү

1)Грамматик матери-
алды ҡабатларға;

2)22-се күнегеү

Башҡорт аты.Синонимдар.

Башҡорт аттарының тоҡомдары менән таныштырыу.Синонимдар менән һүҙбәйләнештәре уйлау.

Темаға ҡағылышлы лексиканы белеү, уларҙы ҡулланып һөйләмдәр төҙөй алыу

24-сы күнегеү

Башҡортостан-чемпиондар иле

һөйләмдәрҙе һүҙбәйләнештәрҙән

27-се күнегеү (текстын

Г. Рамазанов «Яңы йыл менән!»

Яңы йыл байрамына әҙерлек, шыршы биҙәү тураһында һөйләү

Шиғырҙы ятларға; «Тәкле аяғың менән, Яңы йыл!» тигән темаға бәләкәй инша яҙырға

V. МИН ҺӘМ БЕҘҘЕҢ ҒАИЛӘ (9 сәғәт)

Контроль диктант ”Дуҫым, серҙәшем” (дәреслек 65-се б.,)

Уҡыусыларҙың белемен баһалау; үтелгәндәрҙе системалаштырыу

1)Грамматик матери-
алды ҡабатларға;

2)Спорт тураһында
3 һөйләм яҙырға

Хаталар өҫтөндә эш.

Беҙҙең ғаилә.Ҡылым.

Ғаилә темаҙы менән таныштырыу.Ҡылым темаһын ҡабатлау.

Хата өҫтөндә эш, ҡағиҙәләрҙе иҫкә төшөрөү һәм ҡабатлау

«Аманат», «Аҡбуҙат» журналдарын алып килергә

Кластан тыш уҡыу.Фәһемле һүҙҙәр.

Балалар журналдарынан ҡыҙыҡлы хикәйәләр уҡыу.

Берәй хикәйәне уҡып, йөкмәткеһен һөйләргә өйрәнергә

К. Шафиҡова «Әсәй күҙҙәре»Ялғауҙар.

К.Шафикованың .Әсәй күҙҙәре шиғыры менән таныштырыу.

«Минең әсәйем» шиғыры буйынса һүрәт төшөрөргә; «Минең әсәйем» тигән темаға бәләкәй инша яҙырға

Дуҫым серҙәшем.Ҡылымдың зат, заман һәм һан менән үҙгәреше (ҡабатлау)

Дуҫлыҡ тураһында әңгәмә ҡороу.Һөйләмдәр төҙөү.

10-сы күнегеү

«Ҡошҡа әйләнгән әбей» әкиәте.Ҡылым.

«Ҡошҡа әйләнгән әбей» әкиәте.Ҡылым темаһын ҡабатлау.

Әкиәтте уҡыу, йөкмәткеһен үҙләштереү; ҡылымдарҙың заман формаларын билдәләргә өйрәтеү

әкиәттең йөкмәткеһен һөйләргә өйрәнергә

Шәжәрә.Ҡ. Даян «Атай кәңәше».Хәл ҡылым.

Хәл ҡылым» темаһын ҡабатлау.Шәжәрә төҙөргә өйрәтеү.

Уҡыусыларға шәжәрә д-да төшөнсә биреү; «Атай кәңәше» шиғырын уҡыу, йөкмәткеһен үҙләштереү.

Шәжәрә төҙөргә

С. Әлибаев «Матур көн».Сифат.

Сифаттар ҡулланып һөйләмдәр төҙөү.С.Әлибайҙың «Матур көн»шиғырын уҡыу.

Тасуири уҡыу күнекмәләрен үҫтереү, һүҙлек запасын арттырыу

23-сө күнегеү

Инша «Йылға ярында»

Уҡыусыларҙың белемен баһалау; үтелгәндәрҙе системалаштырыу

1)Грамматик материалды ҡабатларға

2) Үҙеңде тикшер»

VI. ӘСӘЙҘӘР БАЙРАМЫ ( 3 сәғәт)

Хаталар өҫтөндә эш. Ф. Рәхимғолова «Беҙҙең әсәй»

Ф.Рәхимғолованың биографияһы менән таныштырыу

Ф. Рәхимғолованың ижады т-да хәбәрҙәр, шиғырҙың йөкмәткеһен үҙләштереү

1.шиғырҙы ятларға

2)әсәйҙәр т-да мәҡәлдәр

З. Воскресенская «Әсә». Теркәүестәр. Теҙеү теркәүестәре

Һөйләмдәр төҙөргә өйрәтеү.

Текстың йөкмәткеһен үҙләштереү,теркәүестәрҙе ҡулланып, һөйләмдәр төҙөп яҙыу

25-сө күнегеү

Ҡәнәфер сәскәһе.

Синонимдар.

Й.Солтановтың.Ҡәнәфер сәскәһе тексы менән таныштырыу.

31-се к.

VII.СӘНҒӘТ ОҪТАЛАРЫ(7 СӘҒӘТ)

Х. Әхмәтов –композитор.Теркәүестәр.

Х. Әхмәтовтың ижады менән таныу.

Х.Әхмәтовтың ижады тураһында хәбәрҙар булыу; шиғырҙың йөкмәткеһен үҙләштереү

3-сө күнегеү.81-се бит

Эйәртеү теркәүестәре. Теркәүестәрҙең дөрөҫ яҙылышы

Эйәртеү теркәүестәрен ғәмәлдә дөрөҫ ҡулланырға өйрәтеү.

Эйәртеү теркәүестәрен ғәмәлдә дөрөҫ ҡулланыу

5-се күнегеү.82-се бит

Ҡумыҙсы Р. Заһрет-динов.Һүҙбәйләнеш.

Ҡумыҙсы Р.Заһретдиновтың ижады менән таныштырыу.

1)Башҡорт музыка
ҡоралдары тураһында
материалдар әҙер-
ләргә;

2)7-се күн.84-се бит.

«Етегән йондоҙ» әкиәт

Йондоҙҙар тураһында мәғлүмәт биреү.

Әкиәт уҡыу.

27–се күнегеү.75-се бит

Изложение “Һай, ҡумыҙы, ҡумыҙы..” (дәреслек)

Изложение яҙҙырыу.

Изложениеның тулы булыуына һәм һөйләмдәрҙең стилистик яҡтан дөрөҫ төҙөлөүенә иғтибар итеү

1) Теорияны ҡабатларға;

2)83-сы бит

Хаталар өҫтөндә эш.

Теркәүестәр.

Яҙма эште анализлау, хаталарҙы системалаштырыу

12-се күнегеү

Р. Туйсина.

Башҡорт

бейеүе

Р.Туйсинаның ижадын өйрәнеү.

Бейеүсе Р. Туйсинаның ижады тураһында хәбәрҙар булыу; темаға ҡағылышлы лексиканы үҙләштереү

13-се күнегеү

VIII. ИСЕМЕҢ МАТУР, КЕМ ҠУШҠАН? ИҪЕМДӘРҘӘ ИЛ ТАРИХЫ (5сәғәт)

Контроль диктант

«Шәжәрә»

Үтелгәндәрҙе системалаштырыу

1) Грамматик материалды ҡабатларға;

2) «Үҙеңде тикшер»

Хаталар өҫтөндә эш. Шәжәрә.

Яңғыҙлыҡ исемдәрҙең дөрөҫ яҙылышы

Шәжәрә ағасы төҙөргә өйрәтеү.

4-се күнегеү

Башҡорт исемдәре.

Бәйләүестәр

Башҡорт исемдәре менән танышыу.

Телмәрҙә бәйләүестәрҙе дөрөҫ ҡулланыу

10-сы күнегеү

Исемдәрҙә ил тарихы.Һөйләм төрҙәре.

Исемдәрҙең аңлатмаһы менән танышыу.һөйләмдәр төҙөү.

Кеше исемдәренең аңлатмаһы менән танышыу

1)11-се күнегеү

«Ҡан-ҡәрҙәш» әкиәте.

Башҡорт халыҡ исемдәре.

Туғанлыҡ терминдарын аңлатыу.

Яратҡан әкиәтеңдең йөкмәткеһен ҡыҫҡаса һөйләй белеү

1-се дәрес:

1) II өлөштө уҡып

килергә;

2-се дәрес: әкиәттең йөкмәткеһен һөйләргә өйрәнергә;

1) әкиәт төрҙәренә миҫалдар яҙырға;

2) Характеристика яҙырға

Йомаҡтар.Көләмәстәр.

Киҫәксәләр

Хайуандар тураһында йомаҡтар уҡыу.

Киҫәксәләрен табып, мәғәнәләрен билдәләй белеү

Бирелгән киҫәксәләр менән һөйләмдәр төҙөп яҙырға

55-56

Ф. Туғыҙбаева «Тайыштабан ни өсөн уйнарға сыҡманы? »

«Кем аҡыллыраҡ?»

Әкиәт менән танышыу.Ролдәргә бүлеп уҡыу.

Үҙеңдең иң яҡын дуҫың тураһында һөйләй, уға характеристика бирә, өҫ-башын Һүрәтләй белеү

1) Әкиәттең йөкмәткеһен һөйләргә әҙерләнергә;

2) Дуҫ, дуҫлыҡ тураһында мәҡәлдәр яҙырға

Х. БЕРҘӘМЛЕК, ДУҪЛЫҠ, ТЫНЫСЛЫҠ (7 сәғәт)

Ш. Биҡҡол

«Тыныслыҡ

кәрәк»Бәйләүестәр.

Бәйләүестәрҙе ҡулланып һөйләмдәр төҙөү.Ш.Бикҡолдоң ижады менән танышыу

Ш. Биҡҡолдоң тормошо һәм ижады тураһында хәбәрҙар булыу; тема буйынса лексиканы үҙләштереү

1)Шиғырҙы тасуири
уҡырға әҙерләнергә;

2)1-се күнегеү

К. Кинйәбулатова «Дуҫтарым күп»

Дуҫлыҡ тураһында әңгәмә үткәреү.

Ысын дуҫлыҡ тураһында һөйләй белеү

1)Шиғырҙы тасуири
уҡырға әҙерләнергә;

2)5 се күнегеү

Мөнәсәбәт һүҙҙәр. Р. Мөхәммәтов «Тауышһыҙ Талип»

Кешеләрҙең ыңғай һәм кире сифаттары тураһында һөйләй белеү; мөнәсәбәт һүҙҙәрҙе телмәрҙә урынлы ҡулланыу

6-сы күнегеү

Контроль диктант”Ярҙам” (дәреслек №18.116-сы бит)

Үтелгәндәрҙе системалаштырыу

1)Грамматик материалды ҡабатларға;

2)10-сы күнегеү

Хаталар өҫтөндә эш.Мөнәсәбәт һүҙҙәр.

Дуҫлыҡ темаһына мәҡәлдәр уҡыу.Мөнәсәбәт һүҙҙәр менән һөйләмдәртөҙөү.

Хаталарөҫтөндә эш эшләү.Һөйләмдәр төҙөү.

1)Грамматик материалды ҡабатларға;

2)«Минең ысын дуҫым» — хикәйә төҙөргә

С. Әлибаев

«Дуҫтарым».Бәйләүестәр.

С.Әлибаев ижады менән танышыу.

С. Әлибаевтың ижады тураһында хәбәрҙар булыу; темаға ҡағылышлы лексиканы үҙләштереү

12-се күнегеү

М.Ғафури Болон.Ымлыҡтар

М.Ғафуриҙың Болон шиғыры менән танышыу.

Ымлыҡтарҙы телмәрҙә урынлы ҡулланыу, улар белдергән хис-тойғоларҙы дөрөҫ билдәләү

14-се күнегеү

XI. ЙӘМЛЕ ЙӘЙ (5 сәғәт)

3. Ҡотлогилдина «Йәй»

Исем.

Йәй тураһында һөйләмдәр төҙөү.

Йәй миҙгеле тураһында һөйләй белеү; темаға ҡағылышлы лексиканы үҙләштереү

1)Үтелгән темаларҙы
ҡабатларға;

2)«Тағы ла йәй етте»
тигән темаға бәләкәй
инша яҙырға

Диктант”Тыуған яҡтар”

( 130— сы бит.дәреслек)

Үтелгәндәрҙе системалаштырыу

Грамматик материалды ҡабатлау

Хаталар өҫтөндә эш.

«Үҙе сәскә, үҙе сәғәт»

Ҡағиҙәләрҙе иҫкә төшөрөп, хата өҫтөндә эш эшләү; сәскәләр тураһында һөйләй белеү

1)Йәй тураһында шиғырҙар алып килергә;

2)7-се күнегеү

«Ҡырмыҫҡалар”

Н.Ҡотдосов, Х.Әйүпов

Йәйгә ҡағылышлы һына-мыштарҙы һәм юрауҙар менән танышыу.

Йәйгә ҡағылышлы һынамыштарҙы һәм юрауҙарҙы белеү; тема буйынса лексиканы үҙләштереү

1)«һүҙҙәрҙе ятларға;

2)Үтелгән темаларҙы
ҡабатларға

«Пушкин һәм китап” тексы өҫтөндә эш

А.С.Пушкиндың тормош юлы менән танышыу.

Үтелгәндәрҙе системалаштырыу

17-се күнегеү

Йомғаҡлау

1-се июнь-Балалар көнө

тема буйынса лексиканы үҙләштереү

18-се күнегеү

Йомғаҡлау дәресе.

Йәй.

Йәй темаһына шиғырҙар һәм хикәйәләр уҡыу.

Йомғаҡлау дәресе үткәреү.

infourok.ru

Рабочая программа по башкирскому языку 7 класс

Рабочая программа по башкирскому языку 7 класс

Рабочая программа. Приложение по башкирскому языку(7 класс)

Рабочая программа по башкирскому языку (7 класс)

Рабочая программа по башкирскому языку (7 класс)

Рабочая программа по башкирскому языку 7 класс

КТП по башкирскому языку 7 класс 2016-2017

Добавить комментарий Отменить ответ